ธรรมปัจเวกขณ์
วันที่ ๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๕ ณ ปฐมอโศก

เอ้า! ก็ขอย้ำในการที่จะเพิ่มภูมินะ พระพุทธเจ้าไม่สรรเสริญ การหยุดอยู่ ทรงอยู่ หรือนั่งแป้น เท่าเดิม ป่วยการ กล่าวไปใย ถึงความเสื่อม นั่นท่านยิ่งไม่สรรเสริญแน่ เพราะแม้แต่ เราไม่เสื่อมลง ท่านก็ไม่สรรเสริญ ทรงอยู่ หยุดอยู่เท่าเดิม ท่านไม่สรรเสริญ เพราะฉะนั้น ต้องพยายาม ให้เรามีผล ในการเจริญ หรือก้าวหน้าขึ้นๆ ยิ่งมีเหตุการณ์ มีอะไรต่ออะไรแรง รายรอบเข้ามา นั่นมีเรื่องมีราว มีโน่น มีนี่อะไร สิ่งที่จะต่อสู้ได้นั้น ไม่มีอื่น นอกจาก สร้างแก่นให้โตขึ้น สร้างเนื้อ สร้างสาระ สร้างสิ่งที่ มันเป็น ตัวของจริง ของสำคัญ ความดีงาม ที่ถูกต้อง สัจธรรมนั่นเอง ให้ยิ่งๆขึ้น อะไรอื่น มันสร้างไม่ได้หรอก ต้นไม้มันสร้าง ให้เราก็ไม่ได้ หมูหมากาไก่ มันทำให้เราก็ไม่ได้ ดินน้ำลมไฟอะไร ก็ทำให้เราไม่ได้ สิ่งที่จะได้ ก็คือ ตัวคนหรือ ตัวบุคลากรเอง ตัวเราทั้งหมด แต่ละคน นั่นแหละ เราจะต้องพยายาม เพิ่มภูมิ เพิ่มเนื้อหา แก่นสาร สัจธรรม ให้แก่ตนเอง เพิ่มขึ้นๆ

เพราะฉะนั้น อันใดที่เราหย่อนเพียร เราไม่พากเพียร ปล่อยปละละเลย นั่งแป้นซะ เราก็สบาย สบายแล้ว มันพอได้ จะสบายๆอะไรทุกคน ก็พอได้ทั้งนั้นแหละ แต่อย่าประมาท อย่างนั้น พระพุทธ เจ้าไม่สรรเสริญ พระพุทธเจ้า ไม่สอนให้เราประมาท เราจะนั่งแป้น อย่างนั้นไปก็แย่ เพราะฉะนั้น ต้องพยายาม พากเพียร บำรุงตน อบรมตน ขยันหมั่นเพียร ที่จะให้มันเจริญ งอกงามโดยธรรม สร้างธรรม เสริมธรรมขึ้น โดยหลักการ อะไรก็พูด ก็ย้ำเน้น แนะอยู่ ตลอดเวลาๆ ยังเหลือแต่ว่า เราจะเพียรของเราเอง มีฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา ยินดีขึ้นบ้าง ยินดีในการที่ จะพากเพียรขยัน ยินดีในการที่ จะปฏิบัติบำเพ็ญ ด้วยหลักการ หลักเกณฑ์ มีมากมาย หลายเหลี่ยม จับเข้ามา เป็นกรรมฐาน เป็นสิ่งที่ จะปฏิบัติ ให้แก่ตนเอง อย่าปล่อยตนให้เสื่อม โดยที่ไม่รู้ตัว มีสติสัมปชัญญะ ปัญญา อ่านตน รู้ตัว ขณะนี้ บัดนี้ เรากำลังทำอะไรอยู่ ดีหรือชั่ว ดีกว่านี้ มีอีกไหม เราจะทำให้ดีกว่านี้ ได้อย่างไร พยายามขันเกลียว ขันชะเนาะตัวเอง เหยียบคันเร่งตัวเอง ขึ้นไปเรื่อยๆนะ ไม่ใช่ว่า จะให้ทำจนเกิน ก็ไม่ต้องเคร่งเครียดจนเกิน ทุกวันนี้ เราไม่เคร่งเครียดหรอก สบายๆ กลับหย่อน ไม่ใช่ว่าเคร่งเครียดนะ เห็นอยู่รู้อยู่ ไม่ได้เคร่งเครียดอะไร สบายๆ กลับหย่อนด้วยซ้ำ

เพราะฉะนั้น พยายามอุตสาหะ วิริยะขึ้น ให้พอเป็นพอไป ถ้าเคร่งเครียดเกินไป เลยเถิด มันเคร่งจัดเกินไป จะเห็น จะบอกเอง จะเตือนเอานะ มันเคร่งไป หยุด แต่นี่ ยังไม่เห็นปานนั้น เห็นว่าเรามีทาง ที่จะขึงเส้นพิณ สายพิณนี้ขึ้น ให้ตึงกว่านี้ ให้มันอยู่ในปานกลาง หรืออยู่ในพอดีได้ เห็นแต่เส้นพิณ หรือสายพิณนี้ มันหย่อนไปด้วยซ้ำ เพราะฉะนั้น เราก็เลย ยังไม่ได้ เท่าที่ควร

เอ้า! นี่ก็กำชับกำชากัน และก็บอกจุด บอกเป้าหมาย บอกอะไรต่ออะไรขึ้น ก็ทุกวัน เราก็บอกกัน กำชับกำชา เตือนกัน พากันไปสู่ดี เราจึงจะเชื่อว่า สู่สุคติ เราเดินทางขึ้นไปดี และก็ให้ดีขึ้น ให้มีการเดิน ไม่ใช่ดีโดยทรง แต่ดีโดย มีการเดิน การเจริญขึ้น เพราะว่า ความจบของเรา ยังไม่ถึงที่ ก็มีสิ่ง ยังบกพร่อง สิ่งยังไม่งาม บริบูรณ์ของเรา ก็ยังมีอยู่อีกเยอะ อย่าประมาท ขอให้ทุกคน ตั้งอกตั้งใจ พากเพียร เราจะได้กอบกู้ ทั้งตนเอง กอบกู้ทั้งหมู่คณะ และมวลมนุษยชาติ ไปพร้อมๆกัน.