รายการ "ก่อนวันจันทร์" โทรทัศน์ช่อง ๙ ยกกอง ไปถ่ายทำและนอนค้างที่บ้านป่า นำไปออกอากาศ วันอาทิตย์ที่ ๑๕ มิถุนายน คุณ "บ่น" เป็นคนช่างถาม นอกจากถามเรื่องโรงเรียนผู้นำ แล้วก็มีอีก ๒ เรื่องคือ แปลงกสิกรรม ไร้สารพิษ และสวนสัตว์เลี้ยง ที่เลี้ยงสุนัขมากที่สุดในโลก บางคนชมว่า รายการคุณ"บ่น" ไม่มีใครบ่นว่าเบื่อ ส่วนตัวผมเอง ไม่ได้ดูตามเคย เพราะบ้านป่าไม่มีโทรทัศน์ แถมรับวิทยุได้ สองสามสถานี เท่านั้นเอง

วันอโศกรำลึก ๙-๑๐ มิถุนายน มีงานที่สันติอโศกทุกปี นอกจากมีรายการสาระดีๆ ให้ฟังให้ชมกัน จนอิ่มแล้ว ยังอิ่มท้อง ตลอดวันอีกด้วย ไม่มีงานไหนแจกอาหารมังสวิรัติรสเด็ดมาก ทั้งรายการ และปริมาณ ขนาดนั้น สมกับเป็นงาน บุญนิยมแท้ๆ ไม่กลัวว่าใครจะแปลกปลอมเข้าไปกินเข้าไปชม "เป็นธรรมเนียมไทยแท้ แต่โบราณ ใครมาถึงเรือนชาน ต้องต้อนรับ ถึงชั่วดีตามมีตามเกิด ให้เพลินเพลิดกายา กว่าจะกลับ"

วันที่ ๘ เป็นวันสุกดิบ ตอนบ่ายมีรายการ สืบสานตำนานเพลงของครูรัก รักพงษ์ ศิลปินมีชื่อ เสนอเพลง เพราะๆ ติดต่อ กันหลายชั่วโมง ล้วนแล้วแต่แต่งโดย ครูรักษ์ รักพงษ์ พิธีกรโทรทัศน์ช่อง ๔ บางขุนพรหม คุณปราจีน และคุณนิธิ ผู้คร่ำหวอดอยู่ กับวงการเพลง เปิดเผยให้ฟังว่า ครูรักษ์ รักพงษ์ แต่งเพลงแหวกแนว แต่งไม่เหมือนใคร แต่งเพลงดังๆ ไว้มากมาย

ช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน โรงเรียน "สวนไผ่การดนตรี" ที่บ้านสวนไผ่สุขภาพ ซึ่งสอนโดย คุณประเสริฐศรี จันทร์อาภรณ์ มี การแจกวุฒิบัตร และประกวดร้องเพลง วันจบหลักสูตร คุณนริศ อารีย์ นักร้องชื่อดัง เป็นประธาน เสร็จพิธี มีคนขอเพลง คุณนริศ ไม่กวนมาก ขอให้ร้องเพลงเดียวเท่านั้น เพลงที่คุณนริศ ติดอกติดใจ ตั้งแต่อดีต จนถึงตอนนี้

พอได้ยินเพลงที่คุ้นมานาน "ระกำดวงใจกระไรหนอบาป..." ทุกคนปรบมือกราว คุณนริศเล่า "ท่านรัก รักพงษ์ แต่งเพลง ผู้แพ้เมื่อปี ๒๔๙๒ ตอนนั้นยังเป็นนักเรียนเพาะช่าง แล้วผมนำมาร้องเมื่อปี ๒๔๙๕ "

ในระยะหลังนี้ผู้อยู่ในแวดวงหมอ สนใจไปเข้าโรงเรียนผู้นำมากขึ้น โรงพยาบาลนครพิงค์เชียงใหม่ ส่งไป ๔๐ คน วันจบ รีบขึ้นเครื่องบินกลับทั้งหมด เพื่อให้ทันทำงานวันรุ่งขึ้น วิทยาลัยเวชศาสตร์ครอบครัว แพทย์สภา ส่งหมอหนุ่มๆ สาวๆ ๗๐ คน ที่เป็นหมอมาประมาณ ๓ ปี เข้าโรงเรียนผู้นำ ผมเพิ่งสังเกตว่า สมัยนี้ จบการศึกษา ตั้งแต่อายุยังน้อยๆ คนป่วยเข้าโรงพยาบาล คงเกี่ยงเรื่องหมอเด็ก หมอแก่ไม่ได้ หมอหน้าตา เด็กๆ อาจมีความสามารถมากก็ได้ ผู้ช่วยครูนิพนธ์ สุรพงษ์รักเจริญ ได้เล่าเรื่องหมอญี่ปุ่น ชื่อโทกุดะ ให้หมอ ที่รับการอบรมทั้งหมดฟัง

"หมอโทกุดะถือเรื่องความสามารถเป็นปัจจัยหนึ่งของความสำเร็จ ที่ทำให้หมอมีโรงพยาบาล และ คลินิก มากเป็นที่หนึ่ง ของญี่ปุ่น และเป็นที่สองของโลก ก็ด้วยความสามารถในการบังคับใจตนเอง"

อาจารย์โพธิ์ ท่านเป็นเจ้าอาวาสวัดสวนโมกข์ต่อจากท่านอาจารย์พุทธทาส ไปฉันอาหารเพล ที่บ้านสวนไผ่ สุขภาพ ตามที่ผมกราบนิมนต์ไว้ ท่านเล่าให้ฟังว่า พอยางราคาแพง ชาวใต้ส่วนใหญ่ ไม่ลงมือทำ สวนยางเอง เหมือนเมื่อก่อนแล้ว ซื้อรถกระบะออก วิ่งเที่ยว ไม่เอางานเอาการ จ้างพม่าทำแทน คนไทยทั่วไป ไม่ว่าภาคไหน ศีลธรรมเสื่อมโทรมลง อาจารย์โพธิ์อยากให้ช่วยกันสืบทอดมรดก ท่านอาจารย์พุทธทาส เรียกร้องศีลธรรม "ศีลธรรมไม่กลับคืนมา โลกาจะวินาศ"

นึกถึงท่านอาจารย์พุทธทาส เมื่อยี่สิบกว่าปีก่อน ผมไปกราบท่านที่วัด ตอนนั้นเขากำลังจะสร้างโรงเหล้า ที่สุราษฎร์ธานี พอดี ท่านพูดกับผมว่า เขาจะสร้างก็สร้างไป เราต้องเผยแพร่ธรรมะต่อไป ให้คนเลิกอบายมุข วันนั้นท่านเทศน์ เรื่องเหล้า ถ้าวันนี้ท่านอยู่ ท่านคงเทศน์เรื่องหวย

วันเสาร์ปลายเดือนที่เพิ่งผ่านมา ผมต้องออกอากาศวิทยุรัฐสภา ตอนแปดโมงครึ่ง ซึ่งเวลานั้น ผมปีนขึ้นไป อยู่บนภูเขา แล้วกำลังจะพา ผู้เข้ารับการฝึกอบรม ไปบรรยายในถ้ำ เลยออกอากาศ ที่ปากถ้ำนั้นเอง ผมพูดเรื่องหวย เรื่อง กระดาษ แผ่นเล็กๆ ที่เบามาก ให้สมกับวันเสาร์ ที่เป็นวันหยุด วันเบาๆ

เรื่องการพนัน เรื่องหวยไม่ใช่เรื่องเล็ก บ้านเมืองเราเดี๋ยวนี้ทันสมัย จะคิดทำอะไรเรื่องใหญ่ๆ ต้องมีงานวิจัย

เมื่อสองปีที่แล้ว จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้เสนอผลวิจัยเรื่อง "เศรษฐกิจพนัน ทางเลือกเชิงนโยบาย" คนไทย ๖๒ ล้านคน นิยมเล่นหวยใต้ดิน ๒๓ ล้าน ๗ แสนคน รองลงมา นิยมเล่นหวยบนดิน (สลากกินแบ่ง รัฐบาล) หวยหุ้น หวยออมสิน และหวย ธกส. คิดเป็น เงินมากมายมหาศาล กว่าแสนล้านบาท (เงินกองละ ล้านบาท นับให้ได้ แสนกว่ากอง)

เห็นชัด คนติดหวยใต้ดินเกือบ ๓ เท่าของหวยบนดิน เจ้ามือหวยบนดิน จึงคิดปรับปรุงขนานใหญ่ คิดแก้ปัญหา สลากกินแบ่ง รัฐบาลขาดแคลน ด้วยการพิมพ์ออกขายเพิ่มอีก ๖ ล้านฉบับ ซึ่งเดิมพิมพ์อยู่ ๓๘ ล้านฉบับ และ คิดออกหวย ๒ ตัว ๓ ตัว เพื่อแย่งลูกค้า จากหวยใต้ดิน เรียกว่ารัฐบาลเป็นเจ้ามือ หวยเถื่อนเสียเอง อ้างเหตุผล ไว้น่าฟังว่า หวยเถื่อนเดิม เอาเปรียบประชาชน เวลาซื้อหวย คนซื้อ ต้องจ่ายเงินสด เวลาถูกหวย เจ้ามือ จ่ายเงินช้า บางทีก็จ่ายไม่ครบ เอารัดเอาเปรียบคนซื้อ ดังนั้น เพื่อช่วยเหลือ ประชาชน ให้ได้รับ ความยุติธรรม กองสลากกินแบ่ง ของรัฐบาล เลยคิดจะออกหวย ๒ ตัว ๓ ตัวเสียเอง

เมื่อเจ้ามือหวยบนดินงัดกลยุทธ์ใหม่ๆ ขึ้นมาสู้ เจ้ามือหวยใต้ดิน คงไม่หยุดง่ายๆ ต้องสู้กันแหลก คนที่แหลกคือ ประชาชนคนบ้าหวย แล้วจะมีผลร้าย กระทบไปถึงสังคมส่วนใหญ่ อย่างแน่นอน ปัจจุบัน ห้างสรรพสินค้า ใหญ่ๆ เขาสู้กัน แย่งลูกค้า ด้วยการลด แลก แจก แถม สินค้าเป็นสินค้าธรรมดาๆ แต่นี่เป็นสินค้า ที่ใส่ยาพิษ

แข่งกัน ส่งเสริมกัน ให้สะดวกในการเล่นหวย เล่นการพนัน อีกหน่อย จะหาใครเอาใจใส่ กับการทำงาน เพราะการเล่นหวย เป็นงานเบาๆ ให้ความหวัง ถึงขั้นเป็นมหาเศรษฐีได้ ในพริบตาทีเดียว ขนาดไม่มีการต่อสู้ ระหว่างเจ้ามือสองฝ่าย ก็เย้ายวนใจ มากมายพอดูอยู่แล้ว เมื่อกลางเดือนมิถุนายน หนังสือพิมพ์ ยักษ์ใหญ่ ลงข่าวพาดหัว ตัวโตสุด "ถูกหวย ชุดใหญ่ ๓๐ ใบรับ ๙๐ ล้าน" อีกฉบับหนึ่ง ออกวันเดียวกัน พาดหัวเป็น สองเท่า "ลือถูกหวยรวยเละรับ ๑๘๐ ล้าน" จริงหรือไม่ ลงข่าวให้คนตื่นเต้นไว้ก่อน ลงข่าวสรรพคุณ ของหวย แต่ไม่เคยรายงานว่า คนบ้าหวยนั้น เจ๊งไปกี่ราย กลายเป็นอาชญากรเท่าไร

คุณโสภณ สุภาพงษ์ เล่าให้ฟังว่า เมื่อเร็วๆ นี้ มีการพิจารณา บรรจุวิชาใหม่ เข้าไว้ในหลักสูตรของ มหาวิทยาลัย วิชานั้น คือ "การบริหารบ่อนการพนัน" ได้มีการทักท้วง ในที่ประชุม แต่ท่านประธาน คณะกรรมการ ยืนยันว่า เป็นวิชาที่คนรุ่นใหม่ต้องรู้ กรรมการท่านหนึ่ง เสนอว่า ถ้าอย่างนั้น ต้องเติม วัตถุประสงค์ไว้ ตอนท้ายด้วย ชื่อวิชาจึงน่าจะเป็น "การบริหารบ่อนการพนัน เพื่อเรียนรู้ความเลวร้าย ของการพนัน" ประธานไม่ยอม ต่อไปมหาวิทยาลัยต่างๆ จะมีวิชาที่จูงใจนิสิต นักศึกษา มากเป็นพิเศษ

เราเคยบ้าคลั่งเล่นการพนันมานานแล้ว สมัยผมเป็นเด็กก็ใช่ ผมและเพื่อน มีรายได้จากการรับจ้าง ดูต้นทาง ผลัดกัน ปีนขึ้นไปบนต้นไม้สูงๆ เห็นตำรวจเดินมา ก็รีบลงมาบอก ผู้ใหญ่ที่กำลังเล่นอยู่ในบ่อนเถื่อน ก็หนีกัน กระจัดกระจาย หอบเอาอุปกรณ์เล่น การพนันไปด้วย มิฉะนั้น เจ้าของบ้านที่ให้ยืม หรือให้เช่าใช้สถานที่ จะเคราะห์ร้าย

คนที่ไม่อยากวิ่งหนีตำรวจ ก็ไปตีตั๋วที่โรงพัก (สถานีตำรวจ) ช่วงนั้นเป็นการเปิดบ่อนเสรี ใครจะเปิด สักกี่บ่อน ก็ได้ น้าสาวผม เปิดบ่อนไพ่ที่สำเหร่ ห่างจากถนนตากสิน เข้าไปไม่เท่าไร อยู่ระหว่าง วงเวียนใหญ่ กับ ดาวคะนอง ผมเห็นผู้ใหญ่ เขาเล่นไพ่กัน เอาจริงเอาจังเหลือเกิน นั่งอยู่กับวงไพ่ อยู่ตลอดเวลา ถึงเวลา อาหาร ไม่ยอมเสียโอกาส นั่งเล่นไพ่ไป กินไป

น้าผมเปิดบ่อนอยู่หลายปี ไม่เห็นรวย มีแต่ได้โรคเพิ่ม ในวงไพ่สูบบุหรี่กันจัง น้าผมสูบมวนต่อมวน ตอนอายุ ๖๐ ปี เป็นโรค ถุงลมโป่งพอง ก่อนเสียชีวิต ต้องทนทุกข์ทรมานอยู่นาน

การพนันไม่ได้มีแค่นั้น ยังระบาดเข้าไปในวัดต่างๆ ด้วย สิ่งที่ขึ้นหน้าขึ้นตา เวลามีงานวัด คือ "การพนันประเภท ๒" เช่น โยนห่วง ปาเป้าเป็นต้น

ในโรงเรียนก็ระบาดเข้าไปทั่ว แม้กระทั่งโรงเรียนนายร้อย ก่อนทอดกฐิน กลางคืนในโรงเรียน จะมีการแข่งขัน "ม้ากระดาษ" เล่นการพนัน หามรุ่งหามค่ำ เอาแผ่นกระดาษ มาวาดเป็นรูปม้า หมายเลขต่างๆ ไปเกาะไว้ ที่ราวเชือก บนกระดานดำ แล้วก็มาจับสลาก หรือ หมุนหมายเลข เป็นระยะๆ แล้วจับม้ากระดาษ เลื่อนไป ทางขวา ทีละนิดๆ ตามผลของการจับสลาก หรือหมุนหมายเลข ม้าตัวไหน เดินไปถึงหลักชัย ด้านขวาสุด ของกระดาษ ถือว่าเป็นม้าชนะ เจ้ามือหักเงินที่ได้ จากการขายตั๋ว มาไว้ส่วนหนึ่งก่อน ส่วนที่เหลือ จ่ายให้คนที่แทงถูก

ลุ่มหลงมัวเมากันอยู่นาน จนกระทั่งเห็นผลร้าย จนแน่ชัด ทางการจึงประกาศ ห้ามการเล่นพนัน ชนิดต่างๆ ดังกล่าวหมด ผู้คนหันมาประกอบอาชีพ ทำมาหากินตามปรกติ พอถึงยุคนี้ ทำท่าจะกลับไปอย่างเก่า อีกแล้ว

ผมเพิ่งเข้าใจ "หวยหุ้น" จากจดหมายของผู้ที่ผ่านการอบรม จากโรงเรียนผู้นำคนหนึ่ง ขอนำมาเผยแพร่ต่อ ท่านสมาชิก "เราคิดอะไร" ที่ไม่รู้จะได้รู้ด้วย

"ผมมีเรื่องอยากเรียนให้ทราบ ถึงปัญหาใหญ่ของชาติเกิดขึ้นเร็ว ระบาดเร็วมาก จนสังคมที่อ่อนแอ ในชนบท กำลังถูกทำลาย คุณธรรมของคน กำลังถูกทำลาย ด้วยอบายมุขใหม่ หวยใต้ดิน ชาวบ้านชอบเล่นทุกวัน ที่ล็อตเตอรี่ออก นั่นคือ ๑๕ วัน ก็แทงที ยังพอทน มีเวลาทำมาหากิน แต่ขณะนี้ หวยหุ้น กำลังระบาด ในชุมชน ทั่วประเทศ

มันเปิดให้ซื้อแทงทุกวัน วันละ ๔ รอบ (แทงได้ ๔ ครั้งต่อวัน) ชาวบ้านทุกอาชีพ ทุกวัย รวมทั้งเยาวชน นักเรียน ก็ชอบซื้อ ชอบแทง มีคนขายรับแทงถึงบ้าน และในโรงเรียน ตลาด ชุมชนต่างๆ

มันอันตรายครับ เปิดแทงวันละ ๔ รอบ เช้า สาย บ่าย เย็น แทงเช้าไม่ถูก สายแก้ตัว บ่ายพลาด เย็นทุ่ม ฉะนั้น คนที่ติด ก็จะเฝ้าเล่นทั้งวัน คนที่เคยทำมาหากินอยู่ดีๆ คือ ชาวไร่ ชาวสวน ก็ไม่ค่อยออกไปไร่ ไปนา กลับมานั่งเฝ้า เป็นกลุ่ม แทงหวย นั่งฝัน นั่งเสี่ยงโชค จากคนดีกลายเป็นนักพนัน บางคนฐานะยากจน ไปติดแทงหวยหุ้น จนหนี้สินท่วมตัว ยิ่งจนยิ่งแทง ยิ่งจนก็ยิ่งแทง จนบางครั้ง ไม่มีเงิน ให้ลูกไปโรงเรียน ไม่มีเงิน ซื้อกับข้าว ขณะนี้กำลังระบาดทั่วประเทศ

ข้อเสียของหวยหุ้น
๑. มอมเมาประชาชน ให้เล่นการพนันรายวัน ซึมซาบ ฝังลึกเข้าไปในนิสัย เป็นคนหวังในการเสี่ยงโชค โลภ โง่ขึ้นทุกวัน
๒. วิถีชีวิตถูกทำลาย ไม่มุ่งมั่นในการประกอบอาชีพอย่างที่เคย
๓. เป็นตัวอย่างที่เลวให้แก่เยาวชน เพราะบางแห่งระบาดเข้าไปในหมู่เยาวชน ขายในโรงเรียน ซึมลึกลง ระดับ รากหญ้าเช่นกัน
๔. เป็นเหตุแห่งความล่มสลายของครอบครัว เรื่องจริงในจังหวัดนครราชสีมา จังหวัดขอนแก่น มีหลาย ครอบครัว หลายร้าน เล่นจนหนี้สินมากมาย ล้มละลาย จนอยู่ไม่ได้ ต้องหนีหนี้ ปิดร้าน ปิดบ้านหนี เจ้ามือ ตามขู่ทวงหนี้ ผัวเมียทะเลาะกัน ลูกๆ ไม่ได้ไปโรงเรียน
๕. เป็นเหตุให้ข้าราชการโกงกินมากขึ้น ละเว้นการปฏิบัติหน้าที่มากขึ้น
๖. ชาวบ้านเล่นมากขึ้นในชนบท ทำให้กระทบต่อระบบเงินหมุนเวียน ถ้าปล่อยไว้ กองทุนหมู่บ้าน ของรัฐบาล จะได้รับ การกระทบแน่นอน เพราะชาวบ้านนำเงินส่วนนี้ มาใช้เล่นการพนัน เมื่อถึงเวลาเรียกคืน ก็หาเงิน ส่งคืนไม่ได้

ช่วงเดือนที่แล้ว นักเรียนยิงกันตายหลายราย ต่อเนื่องกันหลายวัน เป็นที่หวั่นวิตก ของครูบาอาจารย์ และ ผู้ปกครอง มี การสัมมนา หาทางแก้ปัญหากัน เป็นการใหญ่

ก่อนหน้านั้น เรามีการหารือเพื่อพัฒนาเยาวชน ที่สำนักงานที่ปรึกษา ด้านพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ของนายก รัฐมนตรี ที่บ้านพิษณุโลก เห็นว่ามีทางใด ที่จะช่วยเยาวชนได้ ต้องรีบทำก่อน

เด็กๆ สมัยนี้ห่างเหินจากศาสนา เมื่อก่อนพอถึงวันศุกร์ก่อนจะหยุดวันเสาร์อาทิตย์ จะมีการสวดมนตร์ อ่านทำนอง สรภัญญะเป็นประจำ สมัยก่อน ท่านพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ เป็นนายกรัฐมนตรี ท่านเห็น ความสำคัญเรื่องนี้ ต้องการสนับสนุน การสวดมนต์ ให้ปฏิบัติอย่างทั่วถึง และเหมือนๆ กัน จึงอนุมัติเงิน ๘๓,๐๐๐ บาท ให้คุณพูลศรี เจริญพงษ์ นำไปจัดทำเท็ปคาสเส็ท และแผ่นเสียง แจกโรงเรียนต่างๆ

เราได้เรียนเชิญรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ไปร่วมประชุมที่บ้านพิษณุโลก ในเวลาต่อมา ท่านเห็นด้วย อย่างเต็มที่ พร้อมจะให้โรงเรียนทุกแห่ง จัดให้มีการสวดมนตร์ อย่างต่อเนื่อง

ผมได้เสนอแนะท่านนายกรัฐมนตรี ให้อนุมัติเงินจำนวนหนึ่ง แก่กระทรวงศึกษาธิการ จัดทำแผ่นซีดี บันทึก การสวดมนต์ และอ่านทำนองสรภัญญะ แจกโรงเรียนของรัฐ และเอกชนทั่วประเทศ

หากท่านนายกรัฐมนตรีเห็นด้วย เด็กๆ ทุกคนได้สวดมนต์ทุกสัปดาห์ คงจะมีส่วนช่วยได้บ้าง

(เราคิดอะไร ฉบับที่ ๑๕๖ กรกฎาคม ๒๕๔๖)