หญ้าแฝก

การชะล้างพังทลายของดินเป็นปัญหาใหญ่ในพื้นที่ 4 จังหวัด ในความรับผิดชอบ
ของสำนักงานพัฒนาที่ดินเขต 3 ได้แก่ นครราชสีมา ชัยภูมิ บุรีรัมย์ และสุรินทร์
น้ำฝนที่ไหลหลากมาจากที่ดอน พืชไร่สำคัญ เช่น มันสำปะหลัง อ้อย ข้าวโพด พริก เป็นต้น
นอกจากทำให้ผลผลิตลดลงแล้ว ยังทำให้แหล่งน้ำต่างๆ ตื้นเขินอีกด้วย จะพัดพา หน้าดินออกไป
เกิดความเสียหายแก่พื้นที่ปลูก วิธีง่ายๆ ในการอนุรักษ์ดินและสามารถดำเนินการเองได้ คือ
การปลูกหญ้าแฝกเป็นแนวระดับขวางความลาดชันพื้นที่ไว้

หญ้าแฝก เป็นพืชตระกูลหญ้าเดียวกับ ข้าวโพด อ้อย และตะไคร้ พบกระจายทั่วไปหลายๆ
พื้นที่ ที่พบในประเทศไทย จำแนกออกได้ 2 ชนิด ได้แก่ หญ้าแฝกหอม และหญ้าแฝกดอน
ในธรรมชาติพบว่า หญ้าแฝกทั้ง 2 ชนิด มีการกระจายตัวได้ดีในที่ลุ่ม และที่ดอน
ในสภาพดินต่างๆ

วิธีการปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน

ก่อนอื่นต้องเตรียมกล้าแฝกเสียก่อน โดยการขุดแฝกทั้งกอขึ้นมาตัดรากให้เหลือ 10 ซม. และตัดต้นให้เหลือ 20 ซม. แยกหน่อแล้วมัดรวมกันเช่นเดียวกับการถอนกล้าข้าว นำไปแช่น้ำให้ท่วมรากประมาณ 5 – 7 วัน เมื่อเห็นว่ารากแตกออกมาใหม่จึงนำไปปลูก หรือกล้าแฝกจากการขยายพันธุ์ในถุงพลาสติก และอายุประมาณ 45 วัน เริ่มปลูกตั้งแต่ต้นฝนเป็นต้นไป

1. ปลูกหญ้าแฝกขวางความลาดเทของพื้นที่

ใช้เครื่องมือง่ายๆ สามารถปฏิบัติเองได้ โดยใช้สายยางหาระดับ แบบช่างไม้
จับระดับเป็นระยะๆ พร้อมหลักปักแนวไปเรื่อยๆ หรืออาจใช้กล้องส่องระดับก็ได้
ใช้รถไถเดินตามหรือไถควายลากไถตามแนวไม้ที่ปักไว้

ปลูกแฝก ระยะ 5 – 10 ซม. ตลอดแนวที่ไถจะได้แนวหญ้าแฝกหนึ่งแนว
จากนั้นสร้างแนวหญ้าแฝกใหม่ ปฏิบัติขั้นตอนที่ผ่านมา โดยทิ้งระยะห่าง
ของแนวแฝกแต่ละแนวห่างกันตามแนวดิ่ง 1.50 เมตร

2. ปลูกแฝกในสวนผลไม้ หรือไม้ยืนต้น

สร้างแนววงกลมรัศมีประมาณ 2 เมตร รอบๆ ลำต้นไม้ผลและไม้ยืนต้น
พื้นดินแนวครึ่งวงกลมหงายรับความลาดเอียงของพื้นที่

ปลูกแฝกระยะประมาณ 5 – 10 ซม.
เมื่อแฝกเจริญเติบโตเต็มที่ให้เกี่ยวใบแฝกคลุมรอบๆ โคนต้น
จะช่วยรักษาความชุ่มชื้นและเพิ่มอินทรีย์วัตถุแก่ไม้ผลไม้ยืนต้น
หรือใช้เป็นวัสดุทำไพหญ้าคาก็ได้