ความฉลาดทำไมทำลายชาติได้? 

                              (๑) หนึ่งชีพผ่านชาติแล้ว       รู้ไหม
                              ได้อะไรสะสมใน                  วิบากบ้าง
                              อริยะขยะใด                         ฉลาดแยก ไฉนฤา      
                              หรือ “ฉลาด”ได้แต่ข้าง        “เฉก”ไร้”ปัญญา”
                              (๒) “ฉฬายตนะ”แล้            คือคำ
                              ไทยพูดบาลีสำ-                   เร็จไซร้          
                              เป็น“ฉลาด”แต่ดึกดำ-         บรรพชาติ มาแล
                              รวบคำบาลีให้                   ง่ายสั้น”ฉลาด”ดี
                              (๓) “ฉลาด”ชี้ว่า“รู้”           สามัญ
                              “ฉลาด”ชั่วดีต่างกัน            ไป่แจ้ง
                              เพิ่ม“ฉลาด”ภาษสำคัญ      ไทยวิวัฒ- นาแฮ
                              กิเลสสั่งก็ยังแสร้ง                แข่งรู้แสวงหา
                              (๔) ศาสดาพุทธตรัสรู้        ธรรมา
                              ฉฬายตนะพา                     “ฉลาด”แล้
                              สัมผัสหกทวารา                ปฏิบัติ
                              จึง“ฉลาด”เป็นปราชญ์แท้  ทุกข์ร้ายดับสูญ         
                              (๕) บูรพ์บาลีศัพท์“รู้”       “เฉกา” 
                              แตกต่างจาก“ปัญญา”          แยกไว้
                              “เฉกา”เก่งกิเลสพา              รู้ยิ่ง ตลอดเลย  
                              ส่วนกิจ“ปัญญา”ไซร้          ฉลาดไร้กิเลสปน
                              (๖) คน“สัมผัสหก”ได้        ศึกษา           
                              “อายตนะหก”พา                รอบรู้             
                              จึ่งชื่อว่า“ปัญญา”                คือ“ฉลาด” จริงเอย
                              ต่างจาก“เฉกา”ผู้                 ฉลาดด้วยอกุศล
                              (๗) คนฉลาดสูงส่งด้วย       “เฉกา”
                              ทำลายชาติเพราะ“ปัญญา”  ไม่แท้                     
                              ช่วยชาติแต่“ฉลาด”พา        ทุกข์ทั่ว ไทยเฮย
                              การศึกษาต้องแก้                 “ฉลาด”ให้เป็นธรรม.        
  

                                                            “สไมย์ จำปาแพง”                               
                                                                      ๔ ต.ค. ๒๕๕๖
                    [นัยปก “เราคิดอะไร” ฉบับ ๒๘๐ ประจำเดือน พฤศจิกายน ๒๕๕๖]