การประพฤติปฏิบัติธรรม มีนโยบายซับซ้อน ลึกซึ้ง มีทั้งโอกาสที่เราจะปฏิบัติไป เป็นมรรคองค์ ๘ เต็มรูป คือมีพฤติกรรม ถ้าผู้ใด มีจิต มีปัญญา มีความแววไวของจิตลึกซึ้ง เราก็ปฏิบัติมรรคองค์ ๘ ได้ประสิทธิภาพ ประสิทธิผลสูง คือรู้เท่าทัน ในอิริยาบถทุกอิริยาบถ ไวต่อผัสสะ หยั่งตาม ละเอียดแยบคายในจิต จากตั้งแต่ทวารนอก ไปถึงทวารใน แล้วก็มีธัมมวิจัย แคล่วคล่อง วิจัยดี วิจัยชั่ว วิจัยถูก วิจัยผิด วิจัยความสมควร และไม่สมควรได้ชัดเจน เราก็จะได้สั่งสมอบรมตน ด้วยการปฏิบัติธรรม ด้วยมรรคองค์ ๘ ด้วยการปฏิบัติธรรม สติปัฏฐาน ๔ ก็นัยเดียวกัน ได้อย่างดี และ ในชีวิตของคน ก็ปฏิบัติทั้งมรรคองค์ ๘ ปฏิบัติทั้งมีกรรมวิธี ที่จะให้ช้า ให้หยุด หรือว่าให้ระงับบางส่วน บางสิ่งบางเรื่อง เพื่อจะได้รู้ชัด เพื่อจะได้เข้าใจอะไรชัด เห็นยิ่งรู้จริง

เพราะฉะนั้น จึงมีนโยบายหลายๆอย่าง มีทั้งให้ทำเป็นปกติเร็ว ทั้งให้ช้า ทั้งหยุดให้บางอย่าง ทั้งหยุดอยู่มากๆ ในวาระนานๆ เพื่อจะได้ทดสอบ ทบทวนกันให้ยิ่งๆ การประพฤติปฏิบัติธรรม ด้วยนโยบาย ที่มีองค์ประกอบ มีกรรมวิธี ดังกล่าวนี้ ซับซ้อนอยู่ในตัว เราก็จะได้รับรู้ สิ่งที่ละเอียดลออ และเห็นของจริง รู้ของจริงได้มากขึ้นๆ ความจริงก็จะปรากฏ ความรู้ ก็จะรู้ความจริง ของจริงกันได้ อย่างแน่แท้ เราจะทำได้ เราจะทำเป็น ความลึกซึ้งซับซ้อน และความเป็นจริงในการบรรลุหลุดพ้น สามารถอยู่เหนือ สามารถที่จะไม่ถูกครอบงำ อีกต่อไป บรรลุเป็นการพ้นทุกข์ เป็นการถอนอาสวะสิ้น ได้อย่างจริง

การปฏิบัติธรรม จึงมีนโยบาย มีกรรมวิธี มีองค์ประกอบด้วย ในประการ ที่ได้ไล่ให้ฟัง อย่างสังเขปๆ อย่างนี้ ขอให้ทุกๆคน ใช้การปฏิบัตินั้นๆ ตามรูปแบบวิธีการ แต่ละขณะ แต่ละครั้งแต่ละคราว ทุกๆอัน ให้มีประสิทธิภาพ ทุกขณะ ทุกอันเทอญ

สาธุ

*****