ในปัจจุบันมีการฆ่าตัวตายกันมาก ดังที่มีข่าวในสื่อต่างๆ เป็นประจำ สาเหตุที่ทำให้คิดสั้นถึง กับฆ่าตัวตายมีต่างๆ กัน เช่น เจ็บป่วยด้วยโรคที่รักษาไม่หาย มีหนี้สินล้นพ้นตัว เพ้อคลั่งด้วยพิษยาเสพติด อกหักและที่น่า เป็นห่วงคือ มีนักเรียน นิสิต นักศึกษาฆ่าตัวตาย เพราะความเครียด จากการศึกษา เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เช่น เดือนกันยายน ๒๕๔๑ นักศึกษาคนหนึ่งผูกคอตายเพราะกลัวว่า จะไม่ได้เกียรตินิยม เดือนตุลาคม ๒๕๔๑ นักศึกษาชั้นปีที่ ๔ คนหนึ่งโดดตึกตายเพราะกลัวจะไม่จบ ใน ๔ ปี ปลายเดือนเดียวกัน นิสิตน้องใหม่คนหนึ่งก็โดดตึกตาย และปี ๒๕๔๐ นิสิตคนหนึ่ง ก็โดดตึกตาย หลังออกจากห้องสอบ ก่อนหน้านั้น ก็มีนักเรียนมัธยม โดดตึกตาย เพราะความเครียด จากการเรียน

เนื่องจากทุกคนต่างก็รักชีวิต ดังนั้น โดยปกติแล้ว คนส่วนมากจะไม่ฆ่าตัวตายทันที ข้อมูลจาก ๑๖๖๗ ฮอตไลน์ คลายเครียด ระบุว่า สัญญาณอันตราย ของผู้ที่มีความเสี่ยง ต่อการฆ่าตัวตาย มีดังนี้

๑. แยกตัว ไม่พูดกับใคร
๒. มีคนในครอบครัวฆ่าตัวตายมาก่อน
๓. เคยพยายามฆ่าตัวตายมาแล้ว
๔. มีแผนฆ่าตัวตายแน่นอน โดยดูจากการแจกจ่ายของรักของหวง พูดจาฝากฝังคนข้างหลัง ให้ช่วยจัดการงาน หรือทรัพย์สินให้เรียบร้อย
๕. เวลาพูดมีน้ำเสียงวิตกกังวล สีหน้าเศร้าหมอง
๖. ติดเหล้าหรือยาเสพติด
๗. ทรมานจากโรคภัยไข้เจ็บจนต้องพึ่งยารักษาเป็นประจำ และนอนไม่หลับติดต่อกันเป็นเวลานานๆ
๘. ชอบพูดเปรยว่าอยากตาย ไม่อยากมีชีวิตอยู่ต่อไป รู้สึกว่าตัวเองไม่มีความหมาย
๙. อยู่อย่างโดดเดี่ยว ทำให้เหงา เศร้า รู้สึกเหมือนอยู่คนเดียวในโลก
๑๐. ประสบปัญหาชีวิต เช่น สูญเสียคนรักกะทันหัน ล้มละลาย เป็นโรคที่รักษาไม่หาย พิการจากอุบัติเหตุ
๑๑. มีอารมณ์ขึ้นๆ ลงๆ อยู่เสมอ ที่น่าระวังคือเมื่ออารมณ์เปลี่ยนแปลงอย่างหน้ามือเป็นหลังมือ จากซึมเศร้า หรือหงุดหงิดมานาน กลับดู สบายอก สบายใจ อย่างผิดหูผิดตา ช่วงนี้แสดงว่า เขารวบรวมความกล้า และตัดสินใจ ได้แน่นอนแล้วว่า จะฆ่าตัวตาย

ถ้าผู้ใดมีสัญญาณดังกล่าวมานี้ ญาติพี่น้องหรือเพื่อนสนิท ควรจะดูแลคนผู้นั้นอย่างดี คอยอยู่เป็นเพื่อนพูดคุยใกล้ชิด พูดให้กำลังใจ เพื่อให้คลาย ความเครียด ความเศร้า ความเหงา ความกังวล

สาระที่ควรกล่าวถึงเพื่อปลอบใจหรือเตือนสติ ผู้ที่คิดจะฆ่าตัวตายมีดังนี้

๑. ในโลกนี้มีใครบ้างที่ไม่เคยผิดหวังเลย ใครเล่าจะได้สมดังใจปรารถนาทุกครั้ง เพราะทุกสิ่งทุกอย่าง ในโลกนี้ ไม่เป็นไปตามที่เราคิด แต่เป็นไป ตามที่มันจะเป็น แม้สิ่งที่เราไม่ชอบ และไม่เห็นด้วยเลย มันก็เกิดขึ้นได้ คนที่ผิดหวัง จึงมีอยู่นับล้านๆ คนทั่วโลก มิใช่มีเราเพียงผู้เดียว ความผิดหวัง เป็นของธรรมดาในโลกนี้ ดังนั้นท่านจึงกล่าวว่า ความสุข ไม่ได้อยู่ที่ความสมหวัง การรู้จักทำใจ เมื่อผิดหวังต่างหาก เป็นความสุข

๒. การซักผ้าด้วยน้ำเน่า มีแต่ทำให้ผ้าสกปรก มากขึ้น เป็นสิ่งที่ไม่ควรกระทำ ฉันใด การฆ่าตัวตายไม่ใช่การแก้ปัญหา แต่เป็นการเพิ่มปัญหา เป็นสิ่งที่ไม่ควรกระทำ ฉันนั้น ในทางโลก ผู้คนจะดูหมิ่น หรือนินทาว่าคิดสั้น หรือสิ้นคิด ส่วนในทางธรรม เพียงแค่คิดฆ่าตัวตาย ก็บาปแล้ว ไม่ต้องกล่าวถึง การลงมือกระทำเลย

๓. การฆ่าตัวตายไม่มีประโยชน์เลย ศัตรูจะชื่นชมสมน้ำหน้า แต่ญาติมิตร จะเสียใจและอับอายขายหน้า ทำให้ลูก ที่ยังเล็กต้องเป็นกำพร้า ไร้ที่พึ่งพิง ทำให้พ่อแม่ที่แก่เฒ่า หูตาไม่ดี ต้องลำบากขาดคนดูแล

๔. ท่านกล่าวไว้ว่า ชีวิตนี้สั้นนัก ถึงไม่มีคนฆ่า ก็ต้องตายเองอยู่แล้ว จะฆ่าตัวตายทำไม แต่ความดีสิ ถ้าไม่ทำก็ไม่ได้ เมื่อไปทำลายร่างกาย ซึ่งเป็นเครื่องมือ ทำความดีเสียแล้ว จะใช้อะไรทำความดีเล่า

๕. โลกนี้แปรเปลี่ยนอยู่เสมอ ในยามค่ำคืน ยิ่งดึกก็ยิ่งมืด แต่เมื่อมืดถึงที่สุดแล้ว แสงสว่างจะเริ่มปรากฏ ชีวิตคนเรา ก็เช่นกัน มีสุขและทุกข์ สลับกันไป เมื่อทุกข์ถึงที่สุดแล้ว ความสุขจะเริ่มปรากฏ ชีวิตนี้ยังมีหวัง แม้ทุกสิ่ง จะสูญสิ้น ไปแล้ว แต่อนาคต ยังอยู่ จงทำใหม่ สร้างใหม่ (หลวงวิจิตรวาทการ)

๖. ชีวิตนี้มีความตายเป็นที่สุด คนเราจะไม่ตายด้วยความพยายามใด ความพยายามนั้น หามีไม่ อย่างไรก็ตาม การเดินทางบนถนนชีวิต ซึ่งเริ่มต้นที่ เกิด สิ้นสุดที่ ตาย นี้ แม้จะถึงจุดหมายช้าไปบ้าง ก็ไม่เป็นไร ไม่เสียหายอะไร มีแต่ได้กำไร จึงไม่จำเป็นต้องรีบแซงคนอื่น (ซิ่ง) เพื่อไปให้ถึงที่หมายโดยเร็ว

๗. เมื่อฆ่าตัวตายจิตย่อมเศร้าหมอง เมื่อจิตเศร้าหมองแล้ว ทุคติเป็นอันหวังได้ (พุทธพจน์ ๑๒/๙๑) ทุคติได้แก่ ที่เกิดอันชั่ว ซึ่งมากด้วยทุกข์ เช่น นรก ทุกข์ในโลกนี้ ล้วนเป็นของเล็กน้อย เมื่อเทียบกับทุกข์ ในนรก การฆ่าตัวตาย เพื่อหนีทุกข์ จึงเป็นความหลงผิด อย่างมหันต์ (สุดๆ)

๘. ความเป็นมนุษย์เป็นสิ่งที่สูงค่าเพราะได้มา โดยยาก ดังอุปมาว่า

แอกซึ่งมีช่องเดียว ลอยไปมาตามยถากรรม ด้วยแรงคลื่นลม ในมหาสมุทรอันกว้างใหญ่ ทุกร้อยปีเต่าตาบอดตัวหนึ่ง จะโผล่ขึ้นมาสู่ผิวน้ำคราวหนึ่ง โอกาสที่เต่าตาบอดนั้น จะสอดคอเข้าไปในแอก ซึ่งมีช่องเดียวนั้น เป็นของยากฉันใด การเกิดเป็นมนุษย์ ก็เป็นของยากฉันนั้น

ฝุ่นซึ่งติดอยู่ที่ปลายเล็บมีประมาณน้อย เมื่อเทียบกับแผ่นดินใหญ่ ฉันใด สัตว์ (สิ่งมีชีวิตทุกชนิดยกเว้นพืช) ที่กลับมาเกิด เป็นมนุษย์มีน้อย สัตว์ที่กลับมาเกิดเป็นอมนุษย์ มีมากกว่า ฉันนั้น (พุทธพจน์ ๑๙/๑๗๔๔, ๑๙/๑๗๕๗)

กว่าจะได้เกิดเป็นมนุษย์ช่างยากเย็นแสนเข็ญเช่นนี้เอง เมื่อได้เกิดเป็นมนุษย์แล้ว ทั้งยังได้พบ พระพุทธศาสนา นับว่าเป็นโชคดีอย่างยิ่ง สมควรที่จะ ใช้ชีวิตร่างกายที่ได้มาโดยยากนี้ บำเพ็ญประโยชน์ แก่ตนเองและผู้อื่นให้มากที่สุด หากฆ่าตัวตาย ย่อมเสียชาติเกิด และตายเปล่า

เมื่อไม่มี สิ่งที่ชอบ จงมอบใจ ให้สิ่งที่มี มัวหลงปอง ของที่ไม่มี มีแต่ทวี ทุกข์ฟรีฟรี

(คัดมาจากหนังสือ นานาสาระ รวมรวมโดย ธมฺมวฑฺโฒ ภิกฺขุ)

(หนังสือ ดอกหญ้า อันดับที่ ๙๕ หน้า ๓๐-๓๔)

ทิ้งความหงอยเหงาหดหู่เจ็บปวดรวดร้าวของชีวิตเสีย
เพื่อจิตใจจักได้ดีงามขึ้น
ป่วยการที่จะไปวนเวียนเศร้าหมองอยู่กับอดีต
อดีตที่เปลี่ยนแปลงไม่ได้ อดีตที่จะต้องเป็นไปเช่นนั้น
ใช่ ถ้าเราสามารถทิ้งอดีตเสียได้ จะพัฒนาคุณธรรมของจิตได้
คนเราโง่อยู่กับสิ่งนี้ คือให้อดีตมาบงการให้เป็นทุกข์ซ้ำซาก
วงเวียนของความโง่เขลาแท้ๆนี้จะยุติลงเมื่อทำปัจจุบันให้ถูกต้อง
เราจะเห็นว่า แท้จริงนั้นน่าจะได้ทำความเจริญให้ตนเสียนานแล้ว
แต่นี่ก็แสดงให้เห็นถึงความยิ่งใหญ่ของอดีตที่โง่เขลา
อดีตคือวัฏสงสาร
ปัจจุบันนี่แหละที่จะสามารถตัดรอบวัฏสงสารได้

ฌาน ชาคริต

(หนังสือ ดอกหญ้า อันดับที่ ๙๕ หน้า ๓๕)