เด็กวันนี้

ฤดูหนาว ครูก็หนาว นักเรียนก็หนาว ครูทวีศักดิ์ จึงพานักเรียนมานั่งเรียนที่สนามฟุตบอลรับแสงแดดคลายหนาว

“ชั่วโมงนี้ครูจะให้นักเรียนวาดเขียนรูปสัตว์ ตัวอะไรก็ได้ คนละหนึ่งรูป คะแนนเต็ม ๒๐ คะแนน”

ไม่ถึงครึ่งชั่วโมงเด็กชายแบนก็ส่งสมุดงาน แล้วนั่งลงใกล้ๆ ครู พร้อมกับถามขึ้นว่า

“คุณครูครับทำไมพวกสัตว์มันจึงผสมพันธุ์กันเฉพาะตามฤดูกาลเท่านั้นครับ”

ครูศักดิ์ ยิ้มชอบใจที่ช่างนึกคิดซอกแซก และกล้าถาม จึงถือโอกาสนี้อธิบาย เรื่องราวต่างๆ อันมีสาระให้เหล่าลูกศิษย์ได้รู้เข้าใจทั่วกัน ครูทวีศักดิ์บอกให้นักเรียนขยับเข้ามาฟังใกล้ๆ

“ในโลกของเรานี้มีดิน น้ำ ลม ไฟ พืช สัตว์และคน ซึ่งล้วนมีความเกี่ยวพันกัน ที่นักเรียนถามครูว่าพวกสัตว์ทำไมมันถึงต้องผสมพันธุ์ เฉพาะในฤดูกาลเท่านั้น ก็เพราะธรรมชาติมีหลายฤดู มีทั้งฤดูฝน ฤดูหนาว ฤดูร้อน พวกสัตว์ก็จะรู้สภาพความเปลี่ยนแปลงของดินฟ้าอากาศตามสัญชาตญาณ เช่น พวกสุนัข จะผสมพันธุ์ช่วงปลายฤดูฝนแล้วไปออกลูกตอนฤดูร้อน ก็เพราะธรรมชาติของสุนัขเวลาจะตกลูกก็มักจะใช้ขาหน้าตะกุยดินให้เป็นโพรงลึกประมาณหนึ่งเมตร แล้วตกลูกหลบภัยเอาไว้ในหลุมจนกว่าลูกๆ แข็งแรงพอ แม่ของมันจึงจะพาขึ้นจากหลุม สุนัขจึงไม่ผสมพันธุ์กัน ก่อนหน้าฝนเพราะหากมันไปออกลูกเอาตอนฤดูฝนน้ำจะมาท่วมโพรงดินของมัน สุนัขต้องปรับการผสมพันธุ์เข้ากับธรรมชาติ

“ส่วนพวกปลาจะผสมพันธุ์ในต้นฤดูฝนโดยแหวกว่ายทวนกระแสน้ำขึ้นไปวางไข่ที่ต้นน้ำลำธาร ถิ่นกำเนิด โดยมันจะจำกลิ่นลำน้ำที่มันยังตัวเล็กๆ ได้ดี ที่ปลามักจะผสมพันธุ์วางไข่ในฤดูฝนก็เพราะช่วงนี้น้ำมากอาหารของพวกมัน จะอุดมสมบูรณ์ “

และครูเคยดูสารคดี เรื่องการอพยพของสัตว์ เอาเรื่องนกก่อนนะ นกหลายชนิดที่ต้องบินอพยพจากประเทศหนึ่ง ไปหากินในอีกประเทศหนึ่ง เพราะในพื้นอาณาเขตที่กว้างใหญ่ของพวกมันอันอุดมไปด้วยปูปลานั้นเข้าสู่ฤดูหนาว พื้นน้ำกลายเป็นน้ำแข็ง พวกนกก็จะพากันบินไปยังแหล่งที่อบอุ่น และพวกนกมันก็ผสมพันธุ์กันในช่วงนั้น พอลูกของมันโตบินได้ พื้นที่นั้นก็จะถึงฤดูแล้งพอดี

นกเหล่านั้นก็จะพากันบินกลับถิ่นเดิมเพราะน้ำแข็งละลายแล้ว อาหารปูปลาจึงมีเหมือนเดิม

“พวกม้าลายและพวกสัตว์ที่กินพืชเป็นอาหาร อพยพจากพื้นที่หนึ่ง ไปยังอีกพื้นที่หนึ่ง เป็นระยะทางไกลถึง ๓๐๐ กม. เมื่อความแห้งแล้งมาเยือนพวกมันก็จะพากันอพยพไปยังพื้นที่ใหม่ตามเส้นทางอันโหดร้าย ต้องข้ามแม่น้ำที่มีจระเข้ มีเสือ มีสิงโต คอยรังควาน ครั้นพวกมันอพยพมาถึงทุ่งหญ้าอันเขียวขจีตัวเมียที่ท้องแก่ก็จะพากันตกลูก แล้วพอพวกลูกของมันโตแข็งแรงขึ้น พื้นที่ตรงนั้นก็เริ่มแห้งแล้ง มันก็อพยพกลับถิ่นเดิมซึ่งขณะนี้กลายเป็นทุ่งหญ้าอันเขียวขจี ธรรมชาติจึงเป็นตัวกำหนดช่วงเวลาการผสมพันธุ์ของสัตว์ แต่ปัจจุบันคนได้นำเอาวิทยาศาสตร์ไปกระตุ้นหรือเร่งพวกสัตว์ให้มันขยายพันธุ์นอกฤดูกาล หรือการผสมพันธุ์สัตว์ตามความต้องการของตน

“คนเรานั้นสามารถช่วยอนุรักษ์ธรรมชาติดินน้ำ ลมไฟ ชีวิตพืชและสัตว์ให้คงความสมดุลสมบูรณ์ได้อีกยาวนาน และคนก็จะเป็นผู้ทำลายระบบนิเวศของธรรมชาติให้ย่อยยับลงได้ทุกเมื่อเช่นกัน”

ลูกศิษย์นั่งฟังตาแป๋ว ครูศักดิ์เอาวิชาพุทธศาสตร์ มาสอดแทรกโดยการยกภาพสิงโตและภาพกบน้อย ชูขึ้นแล้วถามนักเรียนว่า

“ถ้าให้นักเรียนเลือกเกิดเป็นสัตว์สองชนิดนี้ นักเรียนอยากจะเกิดมาเป็นสัตว์ตัวไหน”

“อยากเกิดมาเป็นสิงโตครับ ค่ะ” เด็กนักเรียนชิงตอบเป็นเสียงเดียวกัน

“ครูจะไม่ถามเลยว่าระหว่างคนที่ร่างกายแข็งแรงกับคนที่มีร่างอ่อนแอนั้นนักเรียนอยากจะเกิดไปตามกรรมมาเป็นคนไหน เพราะทุกคนก็ต้องตอบตรงกันคือคนที่ร่างกายแข็งแรง ครูเคยฟังพระเทศน์ว่าสัตวโลกจะเวียนว่ายตายเกิดอยู่ตลอดกัปกัลป์ เว้นแต่พระอรหันต์ ที่ท่านได้ปรินิพพานไปแล้วเท่านั้นถึงจะไม่มาก่อเกิดอีกเลย”

พวกสัตว์เดรัจฉานก็จะเกิดมาใช้กรรมเกิดๆ ตายๆ วนเวียนไม่รู้จะนานแสนนานเท่าไหร่ กว่าพวกมันจะได้เลื่อนฐานะขยับมาเกิดเป็นคนได้ แม้ผู้ที่เกิดมาเป็นคนแล้ว แต่ไม่สั่งสมคุณงามความดีไว้ใส่ตนเลย ตั้งหน้าทำแต่สิ่งไม่ดี ทั้งฆ่าสัตว์ ลักขโมย พูดโกหก เป็นต้น คนเหล่านั้นเมื่อตายไปก็น้อยนักที่จะได้มาเกิดเป็นคนอีก ส่วนมากแล้วจะไปเกิดเป็นสัตว์

“ครูเคยได้ยินหลายคน บ่นท้อว่าก็เราเลือกเกิดไม่ได้นี่หว่า ครูก็เคยเข้าใจคิดเหมือนเขาว่าเราเลือกเกิดไม่ได้ แต่หลังจากที่ครูได้ปฏิบัติตนอยู่ในกรอบของศีลห้า ข้อหนึ่ง ไม่คิดฆ่าสัตว์ ข้อสองไม่คิดจะขโมยข้อสาม ไม่คิดทำตัวเป็นคนเจ้าชู้ ข้อสี่ ไม่คิดจะพูดโกหกใครและข้อห้าครูจะ ไม่ดื่มเสพของมึนเมารวมของที่ให้โทษแก่ร่างกาย การฝึกตนอยู่ในศีลห้าอยู่เสมอ ครูจึงได้เกิดปัญญารู้ว่า คนเรานั้นเลือกเกิดได้ เกิดไปสู่ที่ต่ำและเกิดไปสู่ที่สูง “

ครูจะเปรียบให้เห็นกันชัดๆ เช่น ต้นมะม่วงพันธุ์ไม่ดีมีคนเอายอดมะม่วงพันธุ์ดีมาต่อติดยอดไว้ หลายปีต่อมามะม่วงออกผลก็จะเป็นผลของมะม่วงพันธุ์ดี ชีวิตของคนเราก็เช่นกัน ชีวิตแม้เคยกระทำแต่สิ่งที่ไม่ดีมาก่อน แต่เมื่อสำนึกได้รีบหยุดกรรมอันไม่ดีนั้น แล้วตั้งตนตั้งใจกลับมาทำแต่สิ่งที่ดีๆ ประพฤติตนอยู่ในกรอบของศีลห้าเป็นอย่างน้อย อนาคตก็จะจัดสรรไปเป็นคนดีคนใหม่ได้

“ตอนครูเรียนจบมาใหม่ๆ ครูชอบเล่นการพนัน ชอบกินเหล้าเจ้าชู้ ติดเป็นนิสัยมาก่อน ในช่วงก่อนนั้นหากว่าครูจะสอนนักเรียนให้เป็นเด็กดีแล้ววันหน้าก็จะได้เป็นผู้ใหญ่ที่ดี ครูก็จะไม่กล้าเพราะจะเข้าทำนองที่ว่าให้นักเรียนจงปฏิบัติตนเป็นคนดีตามที่ครูสอนแต่นักเรียนอย่าปฏิบัติตามแบบที่ครูทำ แต่เมื่อครูได้พัฒนาตนเองมาในทางที่ดีแล้ว ครูจึงมีความกล้าบอกสอนให้นักเรียนพูดดีและปฏิบัติดีได้อย่างเต็มที่ “

“เราเริ่มตนทำดีในวันนี้ก็เท่ากับว่าเราได้เลือกที่จะไปเกิดในชาติต่อไปตามเส้นทางที่เป็นกรรมดีๆ ที่เราได้สะสมเอาไว้นั้นเอง ถึงแม้นักเรียนอาจจะฟังครูเข้าใจบ้างไม่เข้าใจบ้าง แต่ครูก็หวังว่านักเรียนทุกคนคงจะพอมีความคิดจิตสำนึกกลัวบาปและอยากจะเติบโต ไปเป็นผู้ใหญ่ที่ดีมีคุณธรรม เป็นที่พึ่งของใครๆ ได้”

ฝุ่นฟ้าฝากฝัน โดย ฟอด เทพสุรินทร์ (เราคิดอะไร ฉบับ ๑๒๘ หน้า ๖๖ เดือน มีนาคม ๒๕๔๔)