|
เปิดหน้าต่าง ตอ. ทำไม ต.อ. ต้องมี
๕ ส. |
สารอโศก อันดับที่ ๒๓๓ |
|
|
|
|
ในการประชุมครบรอบ ๒ ปี ของ ต.อ. (หน่วยตรวจสอบ และพัฒนาคุณภาพผลผลิต ของชาวอโศก) เมื่อวันที่ ๘ ก.พ.๒๕๔๔ ในงานพุทธาภิเษกฯ ครั้งที่ ๒๕ ณ ศาลีอโศก พ่อท่านสมณะโพธิรักษ์ ให้ความสำคัญอย่างมาก กับการมี ต.อ. พ่อท่านกล่าวว่า "เราต้องมีหน่วยคุม ผู้ถูกคุมอาจไม่ค่อยชอบ คนข้างนอกคุมงานแบบนี้ได้เงินเดือน ถูกตอกก็ รับได้ ของเราไม่มีเงินเดือนถูกตอกมาก็ยาก การไปตรวจคุม ก็ถูกหอกปากบ้าง แต่พวกเราก็มีใจที่จะ ทำ ต้องทำความเข้าใจว่าทำไมต้องคุม เราต้องมีมาตรฐาน การทำสิ่งดี ถ้าไม่ดีออกไปทำร้ายคน เป็นบาป เราต้องป้องกันการทำบาป คนมาช่วย ต.อ.ขณะนี้ยังมีน้อย อยากได้เพิ่มขึ้นอีก เราต้องใช้คน เครื่องมือ เครื่องตรวจอีก มาก อยากให้พวกเราเอาใจใส่ร่วมมือกันจริงๆ ต.อ.เป็นองค์กรสำคัญ เป็นสิ่งพาเจริญ ควบคุมการ ไม่เป็นพิษทั้งทางกายภาพ และจิตวิญญาณไม่ให้โลภมาก มีการควบคุมราคาสินค้าขายให้เป็นแบบ บุญนิยม พวกขายราคาเกิน ไม่ใช่ชาวบุญนิยม ไม่น่าคบ... " สรุปความเป็น ต.อ. คือผู้ทำ ผู้ผลิต ผู้ขาย เกี่ยวข้องกันหมด ต้องช่วยกันดูแล ตรวจสอบ ผลผลิตของตนเอง ถ้าไม่ดีจริง ก็ต้องทิ้ง ต้องยอมขาดทุน เพื่อความปลอดภัย ของผู้บริโภค เราทำจริง ผู้บริโภคก็ สบายใจ ในเรื่องผลิตผลของชาวอโศก พ่อท่านเน้นเริ่มต้นต้องให้มีความสะอาด ไม่ใช่ไปดู เบื้องหลัง การถ่ายทำแล้ว ใช้ไม่ลง กินไม่ลง ดังตัวอย่างจากที่อื่น เล่าว่า คนทำกะปิบางคน อุ้มลูกด้วย เอาเท้าย่ำกะปิไปด้วย ลูกถ่ายออกมา ก็ลงไปในกะปิ อย่างนี้ไม่ไหวแน่ ของเราจึงต้องให้สะอาด ให้ลือลั่น ดูแล้วให้ได้คะแนนเต็ม แม้ด้านวัตถุดิบ ก็พยายามให้ไร้สารพิษ หรือให้ปลอดสารพิษ ถ้าไม่มี ให้หยุดเสียเลย เป็นแบบพ่อค้า ขายข้าวต้มปลากะพง หากไม่มีปลากะพง ก็ไม่ขายปลาอื่นๆ ฟังนโยบายของพ่อท่านแล้ว พวกเราคงต้องทำงานหนักขึ้น ต.อ.ก็ต้องทำหน้าที่ เข้มแข็งขึ้น ๕ ส. เป็นกิจกรรมหนึ่ง ในงาน ต.อ. ที่มีบทบาท เกี่ยวข้องในการจัดระเบียบ และความสะอาด ซึ่งเป็น หัวใจของหน่วยผลิต เป็นความจำเป็น โดยเฉพาะ ประเทศทางตะวันตก มีการปฏิบัติอย่างเป็นระบบ มีการกำหนดมาตรฐาน โดยผู้ชำนาญการ ในประเทศญี่ปุ่นการจัดระเบียบเรียบร้อยในสถานที่ทำงานนั้น ปฏิบัติกันเป็นกิจวัตร และถือ กันเป็นเรื่องสามัญสำนึก(common sense) เป็นการมุ่งเน้น ในการสร้าง นิสัยตนเอง (self dicipline) ในตอนเริ่มแรก เขาปฏิบัติกันมาก ในกลุ่มช่างฝีมือ ต่อมาในยุคพัฒนาอุตสาหกรรม การปฏิบัติมุ่งเน้น ที่ความปลอดภัย และสิ่งแวดล้อม ปัจจุบัน หันมาเน้นเรื่อง การจัดระเบียบเรียบร้อย และความสะอาด ในสถานที่ทำงาน เพื่อยกระดับคุณภาพ ประสิทธิภาพ และการเพิ่มผลผลิต โดยญี่ปุ่นมีการ จัดระบบ เรียกว่า ๕ S คือ SEIRI เซริ สะสาง, SEITON เซตัน สะดวก, SEISO เซโซ สะอาด, SEIKETSU เซเคทสุ สุขลักษณะ, SHITSUKE ชิสุเกะ สร้างนิสัย สำหรับประเทศไทย มีบริษัทญี่ปุ่นนำ ๕ ส.เข้ามาใช้หลายบริษัท และบริษัทปูนซีเมนต์ เป็นบริษัทไทยแห่งแรก ที่นำ ๕ S ของญี่ปุ่นมาใช้ โดยกำหนด เป็นคำภาษาไทย ๕ ส.คือ สะสาง สะดวก สะอาด สุขลักษณะ และสร้างนิสัย ซึ่งต่อมาสถาบัน เพิ่มผลผลิตแห่งชาติ ได้รณรงค์ส่งเสริม ให้หน่วยงาน ทั้งภาคธุรกิจเอกชน รัฐวิสาหกิจ และราชการ นำกิจกรรม ๕ ส. มาใช้ ในการพัฒนาองค์กร และบุคลากร เพื่อเป็นพื้นฐาน ของการเพิ่ม ประสิทธิภาพ คุณภาพ และเพิ่มผลผลิต การทำกิจกรรม ๕ ส. เป็นที่นิยม เพราะทำให้สถานที่ทำงาน สะอาด เป็นระเบียบ ผลที่ได้เป็น รูปธรรมมองเห็นได้ ทั้งคนในหน่วยงาน และคนภายนอก ผู้ทำ ๕ ส. จะมีระเบียบวินัยสูงขึ้น การปฏิบัติงานง่ายขึ้น และมีความปลอดภัยมากขึ้น ช่วยส่งเสริมภาพลักษณ์ ของหน่วยงาน คนในหน่วยงาน เกิดความภาคภูมิใจ รวมทั้งสร้าง ความพึงพอใจ และความมั่นใจ ให้กับลูกค้า ๕ ส.เป็นส่วนหนึ่ง ของงานประจำวัน การเริ่มต้น เริ่มได้ง่ายๆ จากภายในบ้าน หรือ ที่ทำงานของเรา สำหรับหน่วยงาน อาจเริ่มจากส่วนเล็กๆ ทำเป็นพื้นที่ตัวอย่าง (model area) และค่อยๆยกระดับ พัฒนาไปทีละขั้น จนกระทั่ง ทั่วทั้งหน่วยงาน การทำ ๕ ส. ไม่ต้องใช้ เงินมาก ไม่ต้องจ้างผู้เชี่ยวชาญแพง แต่ต้องร่วมแรง ร่วมใจกัน ทั้งหน่วยงาน ก็สามารถ จะเห็นผลได้รวด เร็ว การดำเนินการ ๕ ส. เริ่มต้น ต้องทำความเข้าใจ กับความหมายของ ๕ ส. เสียก่อน ๑. ส.สะสาง คือการแยกของที่ต้องการออกจากของที่ไม่ต้องการ และขจัดของ ที่ไม่ต้องการทิ้งไป โดยเริ่มด้วยการสำรวจ ตรวจดูสิ่งของต่างๆ ที่อยู่ในหน่วยงาน มีอะไร ที่จำเป็นต้องใช้บ่อย อะไรที่นานๆใช้ อะไรที่ไม่ได้ใช้เลย เมื่อพบแล้ว ก็แยกแยะของ ที่จำเป็นต้องใช้ และไม่จำเป็น ออกจากกัน ของที่ไม่จำเป็น แต่ยังใช้ได้ อาจส่งให้ หน่วยงานอื่น หรือบริจาค หรือขายไป ส่วนที่ใช้ไม่ได้ ก็ทิ้งไป ไม่เก็บไว้ให้รก เปลืองเนื้อที่ หรือกลายเป็น ที่เก็บฝุ่น และเพาะเชื้อโรค ประโยชน์จากการทำ
ส.สะสาง ๒. ส.สะดวก คือการจัดวางสิ่งของต่างๆในที่ทำงานให้เป็นระเบียบ เพื่อให้ง่าย และสะดวก ในการหยิบใช้ ป้องกัน การปะปน โดยคำนึงกับคุณภาพ ประสิทธิภาพ และความปลอดภัย เมื่อสถานที่ทำงานเหลือแต่สิ่ง จำเป็นในการปฏิบัติงาน หลังจากสะสางแล้ว ก็เป็นเรื่องการจัดระเบียบสิ่งของ ให้เป็นหมวดหมู่ เป็นพวก เหมาะสม กับสภาพการใช้งาน มีป้ายบอกชัดเจน ทุกคนสามารถ เข้าใจได้ง่าย การหยิบ และ การจัดเก็บไม่ผิดพลาด จะเกิดอะไรขึ้นบ้างถ้าไม่มีการทำ
ส.สะดวก ประโยชน์จากการทำสะดวก
ข้อคิดในการทำ ส.สะดวก คือ "เสียเวลา ๑ นาที ดีกว่าเสียเวลาค้นหา ๓๐ นาที" หัวใจของ ส.สะดวกคือ "มีที่สำหรับของทุกสิ่ง และของทุกสิ่ง ต้องอยู่ในที่ของมัน " ๓. ส.สะอาด หมายถึงการทำความสะอาด (ปัด กวาด เช็ด ถู ล้าง) เครื่องมือ เครื่องใช้ วัสดุอุปกรณ์ รวม ทั้งบริเวณพื้นที่ทำงาน จิตสำนึกอย่างหนึ่งของ ส.สะอาด คือ นึกถึงเสื้อผ้าใหม่ คนใส่จะระวังรักษา ไม่ให้เลอะ เช่นเดียวกับ ที่ทำงานที่สะอาด มีระเบียบ คนจะไม่กล้าทำสกปรก ความสกปรกจะส่งผลเสียอย่างไร ประโยชน์ที่ได้รับจากการทำความสะอาด ๔. ส.สุขลักษณะ
คือการดูแลสถานที่ทำงานให้สะอาด
เพื่อสุขภาพ และ ความปลอดภัย สุขลักษณะเป็นเรื่อง มุ่งเน้นพฤติกรรม ของคนเป็นหลัก
โดยทุกคน จะต้องช่วยกันสร้างที่ทำงาน ให้มีสภาพ และ บรรยากาศ ที่ก่อให้เกิดความสุขกาย
สุขใจ ในการทำงาน เมื่อทุกคนในหน่วยงาน ดำเนินการ
๓ ส.แล้ว คือ สะสาง สะดวก สะอาด เป็นประจำเสมอ ส.ตัวที่ ๔ คือ สุขลักษณะ
จะเกิดขึ้น เราสามารถรู้ได้ โดยการตรวจดู ตามหัวข้อดังนี้ สถานที่ทำงาน
บรรยากาศ และสิ่งแวดล้อม ประโยชน์ที่ได้รับจาก
ส.สุขลักษณะ ๕. ส.สร้างนิสัย คือการอบรม สร้างนิสัย ในการปฏิบัติงานตามระเบียบวินัย และข้อบังคับอย่างเคร่งครัดจน เป็นธรรมชาตินิสัย ส.ตัวที่ ๕ เป็นตัวสำคัญที่สุด เพราะหมายถึง การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม การทำงาน ให้เกิดความเป็นระเบียบ เรียบร้อย ตลอดจน มีการพัฒนาคุณภาพการทำงาน ให้ทันสมัยก้าวหน้า อยู่เสมอ เมื่อทำ ๔ ส. สะสาง สะดวก สะอาด สุขลักษณะ เป็นประจำ จะเกิดเป็นนิสัย การทำงานที่ดี สามารถสร้างสังคม ที่มีระเบียบวินัย เป็นสังคมเจริญ และมีความสุข การจะทำให้เกิดสร้างนิสัย หรือปฏิบัติจนเป็นนิสัยได้นั้น จะต้องมีการกำหนดแนวทาง ในการปฏิบัติในเรื่องนั้นๆ เช่น ด้านการจัดเก็บวัตถุดิบ การใช้วัสดุอุปกรณ์ เครื่องมือต่างๆ การจัดสถานที่ การผลิตอาหาร เครื่องชงดื่ม และสมุนไพร ควรมีมาตรฐาน ในการปฏิบัติอย่างไร เป็นต้น หลักการสร้างนิสัย ประโยชน์ที่ได้รับจากการสร้างนิสัย หัวใจของ ส.สร้างนิสัย คือสร้างทัศนคติที่ดีในการทำงาน เมื่อท่านมีความเข้าใจเรื่อง ๕ ส. และประโยชน์ของ ๕ ส.แล้ว ท่านคงไม่สงสัยว่า ทำไม ต.อ. ต้องมี ๕ ส. เพราะ ต.อ.เป็นหน่วยตรวจสอบ และ พัฒนาคุณภาพผลผลิต ของชาวอโศก ตามที่ พ่อท่านหวัง จะยกระดับหน่วยผลิต ผลผลิตของชาวอโศก ให้ลือลั่น คือ ผลิตสินค้าดี (สะอาด มีคุณ ภาพ ปลอดภัย) ราคาถูก (ช่วยเหลือผู้บริโภค) ซื่อสัตย์ (ไม่ฉวยโอกาส ฉ้อฉล ปนสิ่งไม่ดี) มีน้ำใจ (ห่วงใยผู้บริโภค) ฉะนั้น พวกเราทุกคน ร่วมมือกันเถอะ ตามคำพูด ของพ่อท่านว่า "รวมน้ำใจให้เป็นหนึ่ง ทำที่พึ่งให้สังคม สร้างนาวาบุญนิยม เพื่อกอบกู้มนุษยชน " เราทั้งหลาย ผู้เดินมาตามทางที่พ่อท่านชี้ว่า ทางนี้แหละดี และปลอดภัย ช่วยตนได้ ช่วยผู้อื่นได้ เราพิสูจน์กันมาแล้ว ด้วยชีวิตและเวลา ช่วยกันเถอะ ๕ ส. ก็เหน็ดเหนื่อย เหลือเกิน แต่ก็มีใจจะทำ ทีม ต.อ.ไม่เคยท้อ แม้จะถูกว่า ถูกตำหนิ ก็จะขอทนรับใช้ ด้วยใจรักพี่น้อง ของเราต่อไป ทอธรรม วิชัยดิษฐ์ ๘ มี.ค. ๒๕๔๔ |
|
|
|
|
|
เปิดหน้าต่าง ต.อ. สารอโศก อันดับ
๒๓๓ เดือน กุมภาพันธ์ ๒๕๔๔ หน้า ๓๘ - ๔๓
|