เช้ามืดของวันหนึ่ง...ฉันได้พบเห็นโรงเรียนมัธยมเล็กๆ โรงเรียนหนึ่ง ซึ่งอยู่ในเขตกทม.นี้แหละ โรงเรียนนี้ อยู่ในชุมชน ของคนกิน อาหารมังสวิรัติ มีเด็กนักเรียนทั้งโรงเรียนไม่ถึงร้อยคน ครูใหญ่เป็นสาวโสด นักมังสวิรัติ นักเรียนเป็น นักเรียนอยู่ประจำ ทั้งนักเรียน และ ครูทุกคน กินอาหารมังสวิรัติ ถือศีล ๕ ละอบายมุข

นักเรียนทุกคนไม่ต้องเสียเงินค่าเล่าเรียน นักเรียนชายไม่กินเหล้า ไม่สูบบุหรี่ ไม่ติดยา นักเรียนหญิง ไม่ใช้ เครื่องสำอาง นักเรียนทั้งหมด แต่งตัวชุดไทย ผู้ชายนุ่งกางเกงขาก๊วย นักเรียนหญิงนุ่งผ้าถุง ตัดผมสั้น ทุกคนดู สีหน้าเบิกบาน ยิ้มแย้ม แจ่มใสดี

โรงเรียนแห่งนี้ตั้งอยู่ใกล้พระวิหารแห่งหนึ่ง ซึ่งมักจะเห็นเด็กนักเรียนชั้น ม.๓. ไปพบปะพูดคุย กับนักบวช ผู้ใหญ่รูปหนึ่ง อยู่เสมอๆ (ท่านบวชมายี่สิบกว่า พรรษาแล้ว) ใบหน้าท่าน แลดูสงบเย็นยิ้ม ท่านมักจะกล่าว ทักทาย ด้วยน้ำเสียง เย็นนุ่ม ฟังแล้วสัมผัสได้ถึง จิตเมตตาสูง ท่านทักนักเรียน ม.๓.ว่า

นักบวช: นี่หรือ...ม.๓. โตขึ้นเรื่อยๆ นะ..

...เช้านี้มีใครง่วงบ้าง

นักเรียน: หลายคนยกมือขึ้น

นักบวช:ให้นอนตรงนี้เลยเอามั๊ย (ท่านหมายถึงให้ผู้ที่ง่วงนอนนั้น นอนตรงที่นั่งคุยกัน นั้นเลย จะได้ให้ เพื่อนๆ ส่งกระแสจิตช่วย.. (นักเรียนหลายคนยิ้ม) เธอเคยเลี้ยงน้องมั๊ย

นัฐเป็นนักเรียนที่สูงที่สุดในห้อง พนมมือแล้ว กล่าวว่า: เคยเลี้ยงน้องครับ

นักบวช:ระหว่างน้องหลับกับน้องตื่น ตอนไหน เลี้ยงยากกว่ากัน

นัฐ:ตอนน้องตื่นครับ

นักบวช: กล่าวด้วยน้ำเสียงราบเรียบ: เด็กๆเวลาตื่นก็อยากได้โน่น อยากได้นี้ การไม่มีสติ ในการตื่น..อันตราย คนที่ไปถือสา คนอื่น.. ดีมั๊ย คนที่ไปถือสาเขา คนนั้นก็จะคิดว่า ตัวเองดีกว่าคนอื่น จึงถือสา เช้านี้... อยากให้ นักเรียน ทุกคน พูดถึงความไม่ดี ของตัวเอง เพราะสัตบุรุณนั้น แม้คนอื่นไม่ถาม ก็จะพูดข้อบกพร่อง ของตัวเอง

ได้ยินนักเรียนทุกคนกล้าพูดถึงความไม่ดีของตัวเองแล้ว เท่าที่ประทับใจและจำได้ก็คือ ขี้แกล้งเพื่อน ขี้โกรธ ขี้เกียจ ขี้น้อยใจ ขี้เล่น ชอบทำตามใจตัวเอง คิดมาก คิดเล็กŠคิดน้อย ไม่มีน้ำใจ ชอบทำให้คนอื่นเบื่อง่าย

นักบวช: รู้ความไม่ดีข้อบกพร่องตัวเองแล้ว รีบละทิ้งเสีย นี้เป็นญาณ ข้อที่ ๑ ของพระโสดาบันเชียวนะ อาตมา อยากให้ พวกเธอ พูดถึงโรงเรียน ของเธอว่า มีดีอะไรบ้าง เอ้า!ให้เวลาคนละ ๑ นาที

เจม: รุ่นพี่ คณะครู เอาภาระ ดูแลรุ่นน้องและนักเรียนดี

โอ๋: มีกฎระเบียบดี

เอ๋: คนน้อยดี ได้รู้จักเพื่อนทั้งโรงเรียนเลย

แพร: สอนคนให้เป็นคนดี มีศีล มีธรรม

เกศ: ทำให้เราฝึกตนเองได้ดี มีสิ่งแวดล้อมดี

ต่าย: มีมิตรดี สหายดี มีสังคมสิ่งแวดล้อมดี มีนักบวช คณะครู สอนให้เราเป็นคนดี

อ้ำ: พาไปฝึกงาน ทำงาน ทัศนะศึกษาเยอะดี (หมายถึงที่ฝึกงาน ภายในชุมชน)

กล้า:โรงเรียนเหมือนบ้าน เหมือนห้างสรรพสินค้า เหมือนแหล่งเที่ยวธรรมชาติ มีน้ำตก มีถ้ำ มีลำธาร มีนก มีปลา มีสิ่งแวดล้อม ที่ดี

ตู่: มีเพื่อนๆสนิทกันดี มีความสนุก มีงานร่วมพลังกันสนุกดี

ท็อป: เป็นโรงเรียนที่เรียบง่ายๆ สบายๆ

นัฐ: มีทุกอย่างดีหมด

นักบวช: ฮะแอ้ม .... อยู่ไปนานๆพวกเราก็ลืมความดีหมดรึเปล่า

เป็นๆๆๆ ระฆังสัญญาณให้สมณะออกบิณฆบาตดังขึ้นแล้ว ฉันรีบทบทวน ความรู้สึกทันที สิ่งที่ได้เห็น... ได้ยิน.... เป็นความฝัน หรือความจริงๆ !!!

โอ้ย!.....หยิกแล้วก็เจ็บนี่

โพธิ....ผู้ตาม

(สารอโศก อันดับที่ ๒๔๖ มีนาคม ๒๕๔๕)