ฝากไว้ในแดนธรรม ระลึกถึง พรพิชัย เจียมกัลชาญ ตอน ...
คุยกับพรพิชัย (3)
หนังสือพิมพ์สารอโศก อันดับที่ 152
หน้า 1/1

เราได้ร่วมงานกับพรพิชัยมานาน พอที่จะเชื่อมั่นในภูมิธรรมของเขามากระดับหนึ่ง นึกสงสัยอยู่เหมือนกันว่า ทำไมเขาจึงไม่บวช เขาทำงานที่ชมร.มาก็มาก ทำงานมาก ทำงานเร็ว รัศมีการช่วยเหลือเกื้อกูลกระจายไปทั่วชมร. เขาทำทุกจุด ช่วยได้ทุกๆจุด แต่ดูเหมือนว่าจุดที่มองไปทีไร ก็เจอทุกที ก็คืออ่างล้างจาน หรือไม่ก็อ่างล้างหม้อ ยกเว้นตอนเขาไปตลาด

เรา "เหนื่อยไหม" เขาหันมายิ้มๆมือก็เช็ดช้อนไป ไม่ตอบว่ากระไร "มีนักบวชหลายคนเหมือนกันนะที่ผ่าน ชมร. คุณไม่คิดบวชบ้างหรือ"

พรพิชัย "ผมไม่คิดจะบวช"

เรา "ทำไมไม่คิดบวช" เรายอมรับว่า ค่อนข้างจะงงกับคำตอบของเขาอยู่ คิดว่า เมื่อปฏิบัติธรรมมาได้ระดับหนึ่ง ใครก็คงอยากจะเลื่อน และเข้ามาบวชในที่สุด นี่เขาก็ทำงานมานาน ภูมิธรรมก็ไม่น่าจะมีปัญหาอะไรแล้ว เขาละมือจากการเช็ดช้อน ขึ้นมาทำท่าทางประกอบคำอธิบาย ดูจริงจัง แต่ก็ไม่ทิ้งความสุภาพอ่อนโยน

พรพิชัย "พี่คิดว่าการบวชคืออะไร การบวชอาจจะดูว่ามีอะไรเคร่งขึ้น ละเอียดขึ้น แต่ถึงแม้เราจะเป็นฆราวาส หากเราสามารถเข้าใจสาระสัจจะ และฝึกฝนจนมีพละอินทรีย์เพียงพอ เราก็สามารถเอากิจนั้นๆมาทำที่ตัวเราได้ แต่สมณะไม่สามารถทำบางสิ่งบางอย่างที่ฆราวาสทำได้ ขอบข่ายการทำงานมันกว้างกว่ากัน อีกอย่างในกาละนี้ สมณะของเรา ผมคิดว่ามีพอแล้ว ไม่จำเป็นที่จะดิ้นรนเพิ่มจำนวนขึ้นอีก แต่แรงงานที่จะมาทำงานพวกนี้สิยังขาดอยู่อีกมาก" เขาชี้มือไปที่อ่างล้างจานและรอบๆชมร.

ดูเหมือนว่าคำถามนี้เขาคงได้ถูกถาม และได้อธิบายมาบ่อยๆแล้ว แต่ก็ดูเขาไม่ได้รำคาญที่จะอธิบายอีก อีก และอีก

เรา "ถ้าอย่างนั้น คุณก็คิดแต่ในแง่ของการทำงาน เสียสละเพื่อมวลชน แต่คุณไม่คิดถึงประโยชน์ตนบ้างหรือ ฉันคิดว่าการบวชจะทำให้เรามีโอกาสได้จัดสรร ในส่วนของประโยชน์ตนได้มากขึ้น มีความละเอียดถี่ถ้วนขึ้น และการทำงานก็จะเป็นงานที่ละเอียดขึ้น รอบคอบขึ้น และคิดว่าน่าจะหนักขึ้น ในเมื่อเป็นการทำงานกับจิตวิญญาณของคน คิดว่ามันคงยากกว่าการทำงานกับวัตถุแน่นอน อย่างนี้ฉันคิดว่า มันก็เป็นการทำงานที่ได้รูปธรรมกว่า ได้ประโยชน์ท่านมากกว่าประโยชน์ตน" ความเข้าใจของเราอาจดูสับสนคลุมเครือ แต่เราก็เข้าใจได้เท่านี้จริงๆ

พรพิชัย "ประโยชน์ตน ประโยชน์ท่าน แยกกันไม่ได้หรอกนะ มันเป็นเรื่องเดียวกันในขณะที่เราทำประโยชน์ท่าน เราก็ได้ทำประโยชน์ตนไปด้วย เมื่อเรากระทำลงไป โดยรูปธรรมมันก็จะเห็นชัดเจนเลยว่าเราได้ให้ เราได้เสียสละได้เกื้อกูล อันนี้ไม่มีใครปฏิเสธ มันเห็นชัดๆอยู่แล้ว แต่ในขณะเดียวกัน ประโยชน์ตนก็จะเกิดขึ้นกับเราอยู่ตลอดเวลา เมื่อเราเข้าใจสาระสัจจะของการกระทำของเราเอง แม้เราจะทำงาน จนเกิดผลงาน เกิดผลสะพัด เราก็ไม่ได้ยึดว่า นั่นคือสิ่งที่เราได้ นั่นคือผลงานของเรา ขณะทำไปเราก็จะรู้อยู่ตลอดเวลาเองแหละว่า สิ่งที่เราได้มันคืออะไร"

เขากางมือตั้งอกตั้งใจอธิบายจริงจัง เราตื้อเลย

เรา "ยังไงฉันก็ยังเห็นว่า การบวชเป็นวิธีที่เราสามารถบรรลุประโยชน์อันสูงสุดอยู่นั้นเอง ฉันไม่เห็นด้วยกับคุณนะ" เราก็ไม่ลืมสำทับความคิดของเราอีกนั่นแหละ

พรพิชัย "ตกลงเราคิดกันคนละมุม" ท่าทีเราคงจะดื้อ จนเขายอมเลิกที่จะอธิบายต่อ แต่ก็ยังคงยิ้มกว้างขวางเหมือนเดิม

เรื่องที่ถกในวันนั้น เราเก็บมาคิดต่ออีก ๓ วัน และกลับไปบอกเขาว่า "ฉันเห็นด้วยกับคุณ"

พรพิชัย "เรื่องอะไรครับ" เขาคงลืมไปแล้ว จู่ๆเราก็พูดขึ้น เรื่องอะไรๆเมื่อจบไปแล้วไม่ต้องข้ามวัน เขาก็ลืม กล่าวไปไยกับที่ผ่านไปตั้ง ๓ วัน

"เรื่องประโยชน์ตน ประโยชน์ท่านแยกกันไม่ออก" เขาก็ยิ้มๆ
"แต่ไม่ใช่เห็นด้วยทั้งหมดนะ" ทิฐิเรายังไม่ละ อาจจะเป็นเพราะมองต่างมุมจริงๆ
แต่รอยยิ้มก็ยังคงประทับบนใบหน้าเขาเหมือนเดิม บุรุษผู้ทุ่มเทเอาชีวิตทั้งชีวิตให้กับการเสียสละ

 
 
(สารอโศก อันดับ ๑๕๒ มกราคม ๒๕๓๕)