ต้นเดือนกรกฎาคม
พ่อท่านฯเทศน์กระตุ้นให้พวกเราใส่ใจกับการช่วยงานขยะวิทยาหลายครั้ง อีกทั้ง มีการประชุมใหญ่ คณะผู้ทำงาน ขยะวิทยา จากชุมชนต่างๆ ได้มาประชุมกัน ที่สันติอโศก ๒ ก.ค. ๒๕๕๐ หลายแห่งตื่นตัว ในการจัดการ ขยะวิทยานี้ บางแห่ง มีรายได้เพิ่มขึ้น จากการจัดเก็บ ขยะ แทบไม่น่าเชื่อ เดือนหนึ่ง เป็นแสนขึ้น ได้เหมือนกัน หลังจากครบวาระต่างๆ ของการประชุมแล้ว พ่อท่านฯ ได้ให้โอวาท ข้อคิดปิดการประชุม จากบางส่วน ของโอวาทดังนี้

คนต้องทำงาน ต้องมีอาชีพ แม้แต่สัตว์ก็มีอาชีพทำมาหากิน คนฉลาดแกมโกงแล้ว ไม่ทำมาหากิน แย่กว่าสัตว์ หรือทำเหมือนกัน แต่เอาเปรียบคน หากินอยู่บนหลังคนอื่น

งานขยะเป็นงานของคน สัตว์ไม่ได้ทำให้เกิดขยะอะไรมาก คนนี่แหละที่ทำให้เกิดขยะมาก งานขยะ จึงเป็นดีมานด์ ของสังคม เราทำของเราก็ดีของเรา เก่งขึ้น ก็ช่วยคนอื่นได้มากขึ้น

คนมาทำงานขยะจึงต้องมีปัญญา มีฉันทะ มีวิริยะ มีอิทธิบาท ไม่ได้ทำเพราะได้เงินมาก มีสิ่งล่อ แต่ทำด้วยปัญญา

วัตถุที่มันเป็นขยะมันก็จะจัดสรรสิ่งแวดล้อมให้ดีขึ้น คนที่ไม่ทำงาน มันเป็นกิเลสรังเกียจ หรือขี้เกียจ การทำงาน อย่างน้อย ก็ได้ช่วยสังคม ถ้าน้อยก็สังคมรอบแคบ ถ้ามาก สังคมก็รอบกว้างขึ้น

การทำงานอย่างแข็งขัน การทำงานขยะนี่มีคุณค่า ไม่ใช่จะต้องไปเป็น นายกรัฐมนตรี จึงจะมีคุณค่า อย่างที่พวกเรามาทำนี่ มีคุณค่า และมันเกินคุณค่าด้วย คุณค่าโดยสัจจะเองก็มี

เรามาร่วมกันคิด ร่วมประชุม ร่วมวางระบบระเบียบ ให้มันเป็นวิชาการ ที่จะเป็นหลักการต่อไป ในตัวขยะเอง มันเป็นวิทยาการได้ แต่เรายังไม่ได้เรียบเรียง จัดสรร ให้เป็นระบบ เมื่อเราทำ คนรุ่นต่อๆไป ก็จะทำได้ง่ายขึ้น

ในเดือนกรกฎาคมนี้พ่อท่านฯ หยิบเอาประเด็นที่พระพุทธเจ้า เป็นนักประชาธิปไตย ที่ยอดเยี่ยมที่สุด แล้วขยายความ ถึงหลักการต่าง ของศาสนาพุทธ ถือเป็นสุดยอด ประชาธิปไตย เข้าใจว่าเพื่อส่งสัญญาณ ให้สังคมได้รับรู้ว่า ในความเห็น ของพ่อท่านฯนั้น การเมืองกับศาสนาเป็นเรื่อง ที่เกี่ยวเนื่อง ไปด้วยกัน ไม่ได้แยกขาด จากกัน เหมือนอย่างที่ สังคมส่วนใหญ่ เข้าใจผิดกันมานานแล้ว นับเป็นประเด็นนำเสนอ ที่ยังไม่มีใคร กล่าวเช่นนี้มาก่อน ถ้าไม่มีอคติกัน เสียก่อนแล้ว จะเห็นแง่มุมมอง ที่น่าไตร่ตรองตาม เป็นอย่างยิ่ง แม้ยังไม่เคยมีใคร หยิบออกมา จากพระไตรปิฎก มาพูด รวมถึงยังไม่มีปราชญ์ ศาสดา ท่านใดอื่น กล่าวมาเช่นนี้ มาก่อนก็ตาม ส่วนจะไตร่ตรอง แล้วจะเห็นด้วย หรือไม่เห็นด้วย เป็นอีกเรื่องหนึ่ง เป็นสิทธิส่วนตัวที่บังคับกันไม่ได้อยู่แล้ว แต่ข้าพเจ้าเห็นว่า เป็นประเด็น ที่น่าจะได้มีการถกกัน ในวงกว้างต่อไป โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผู้ที่ใฝ่ใจศึกษา อย่างมี ปรโตโฆสะ และ โยนิโสมนสิการ ย่อมจะเห็น ความลึกซึ้งของ พระพุทธศาสนา ในอีกมิติหนึ่งนี้ได้

หากผู้ใดสนใจติดตามรายละเอียดเท่าที่บันทึกได้ สามารถติดตามได้จาก การแสดงธรรม ที่งานภราดรภาพ ซาบซึ้งใจ ที่ชเลขวัญ อ.ท้ายเหมือง จ.พังงา ๑๓-๑๕ ก.ค.๒๕๕๐ การแสดงธรรม ในรายการ วิถีอาริยธรรม หรือพุทธที่ไปนิพพาน ๒๒ ก.ค.๒๕๕๐ และการแสดงธรรมในงาน โครงการพัฒนาสมาชิกพรรค ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง ที่สีมาอโศก ๒๘-๒๙ ก.ค.๒๕๕๐ ซึ่งในวาระต่างๆ ที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ เป็นการพูด อย่างเป็นกิจจะลักษณะ นอกไปจากนี้ พ่อท่านฯ ยังได้กล่าว ในหลายที่ หลายแห่ง ไม่ว่าจะเป็น การประชุมต่างๆ รวมถึงแทรกผสม ในการเทศน์ ช่วงอื่นๆ ด้วย แต่ขอข้ามผ่าน ไม่นำมาอ้างอิงถึงในที่นี้

จากเนื้อหาบางส่วนของการแสดงธรรมที่ ชเลขวัญ อ.ท้ายเหมือง พังงา ๑๔ ก.ค.๒๕๕๐ เท่าที่พอจะเรียบเรียงได้ ดังนี้

วันนี้ก็เป็นวันภราดรภาพซาบซึ้งใจ เราก็จัดงานกัน มารวมชุมนุมกัน การชุมนุม การอบรม การสังสรรค์ เป็นงานของ รัฐศาสตร์ หรือเป็นงานของการเมือง ในผู้บริหาร ต้องเอาใจใส่ และต้องดูแล ต้องจัดสรร ให้มีการรวบรวม ให้การศึกษา ให้การสร้าง สร้างคน ประเด็นคำว่า สร้างคนนี่ เป็นรัฐศาสตร์อย่างยิ่ง

อาตมาเห็นความล้มเหลวของการเมืองตรงไม่สร้างคน ย้ำอีกหมื่นครั้ง แสนครั้ง ว่านี่เป็นความผิดพลาด ของรัฐศาสตร์ หรือการเมือง หรือการบริหารปกครองประเทศ ที่ไม่ได้เน้น การสร้างคน แต่ไปสร้างเงิน กับสร้างงาน ผิดพลาด อย่างมหันต์เลย ยิ่งไปสร้างเงิน มุ่งเงินเป็นหลัก ล้มเหลวอย่างไม่เป็นท่า สร้างงาน ก็ยังพอทำเนา คนยังได้พัฒนาตนเอง ในงานบ้าง ก็เป็นการสร้างคนโดยอ้อม ได้สร้างสรร ให้คนมีความสามารถ มีความประกอบ การทำมาหากิน หรือว่าทำอาชีพ หรือสร้างอะไรขึ้นมาได้ ก็ยังพอทำเนา ที่ไปเร่งงาน สร้างงาน

แม้แต่ผู้บริหารนักวิชาการ ปราชญ์ทางการเมือง ปราชญ์ทางสังคมศาสตร์ ปราชญ์ทางวิชาการ อะไรก็แล้วแต่ ก็ยังงมงาย หลงใหล อยู่กับแต่เรื่องงาน เรื่องเศรษฐกิจ ที่จะให้ร่ำรวย นั่นเอง ขออภัย ที่อาตมาพูดเนี่ย มันเหมือน อวดเก่งอวดดี

ปัญหาทุกอย่างไม่ได้อยู่ที่กฎหมาย ไม่ได้อยู่ที่รัฐธรรมนูญ ไม่ได้อยู่ที่วินัย ไม่ได้อยู่ที่หลักเกณฑ์ ไม่ได้อยู่ที่ กฎระเบียบ อะไร "ปัญหามันอยู่ที่คน" ต่อให้ระเบียบ มันเคร่งครัด ต่อให้ระเบียบ มันวิเศษวิเสโสยังไง "คน"มันก็ฉลาด เกินที่มัน จะเลี่ยงกฎ เลี่ยงระเบียบ ได้ทั้งนั้น ก็คิดดูซิเนี่ย เขาขึ้นมาบริหารประเทศ เขาแก้กฎหมาย ไปกี่ข้อ แก้กฎ เพื่อซดคำโต ไปกี่อัน เลี่ยงวิธีการ ต่างๆนานา ลอดตรงนั้น หลุดตรงนี้ คนมันฉลาดทั้งนั้น นอกจากฉลาดแล้ว ก็ยังโกง แล้วก็ใช้เล่ห์ นี่เป็นเรื่องของ โทษสมบัติ ไม่ใช่ คุณสมบัติ เป็นโทษสมบัติ ของมนุษยชาติ เที่ยวได้ทำกันอยู่ เพราะฉะนั้น ต้องแก้ปัญหา "ที่คน" สร้างคน ให้ลดกิเลสให้จริง เมืองไทยถือว่า เป็นเมืองพุทธ แม้จะไม่บรรจุ ลงในรัฐธรรมนูญ ก็ตาม ก็เป็นที่รู้กันอยู่ ขอให้ศึกษา ปฏิบัติพุทธธรรม กันจริงๆเถอะ

พระพุทธเจ้านี่เป็นนักรัฐศาสตร์ชั้นเอก "เชื่อมั้ย" พระพุทธเจ้าศึกษาเรื่องของ มนุษย์กับสังคม ติดตามศึกษา ค้นคว้า อย่างเอาจริงเอาจัง เป็นวิทยาศาสตร์ ไม่ใช่ศึกษา อย่างผิวเผิน แต่ลึกเข้าไป จนถึงรากเหง้า ของเหตุที่มันไม่ดี ดีคืออะไร วิเศษ ดีอย่างประเสริฐคืออะไร ในความเป็นคน ในความเป็น สังคม ท่านพยายามศึกษา อย่างนั้นจริงๆ ศึกษาเพื่อที่จะ พิสูจน์ค้นคว้า ดูเลยว่า ลักษณะของคนนี่ คนแต่ละคนเนี่ย ดีที่สุด สุขที่สุด สูงที่สุด สร้างสรร เสียสละที่สุด หรือมีสมบัติ อันพึงมี ในมนุษย์ ใน ความเป็นมนุษย์ จะมีสมบัติอะไร เป็นสมบัติ ที่ดีที่สุด วิเศษที่สุด ซึ่งจริงๆแล้ว ท่านก็ค้นพบว่า สมบัติสูญ สมบัติสูญนี่ ดีที่สุด พวกเราฟังแล้ว พวกเราก็ไม่สงสัย พวกเรา ก็ไม่งงอะไรล่ะ แต่คนอื่น ข้างนอก เขาจะฟังแล้วงง เขาก็จะไม่เข้าใจ ไม่เคยได้ยิน

คนที่มีสมบัติสูญ สูญคือความหมด ไม่มี ไม่มีอะไร นั่นล่ะเป็นสิ่งที่สูงสุด สูญเป็นสมบัติ ผู้ใดทำได้สัมบูรณ์ ผู้นั้นเจริญ ครบ ๗ ส. ส.หนึ่ง..สุข สอง..สูง สาม..สร้างสรร สี่..เสียสละ ห้า..สูญ หก..สมบัติ เจ็ด..สัมบูรณ์ absolute สัมบูรณ์ สุดยอด ultimate ก็ได้ ปลายสุดเลย ultimate ก็ได้ อันติมะก็ได้ สัมบูรณ์ก็ได้

มิจฉาอาชีวะที่นักการเมืองพึงสังวร

คำว่า รัฐศาสตร์ หมายความว่า ศาสตร์ที่จะจัดการกับรัฐ รัฐก็คือพื้นแผ่นดิน ที่มีมนุษยชาติ รวมกันอยู่ ในขอบเขต ของความเป็นรัฐ แต่ละเจ้าๆ เจ้าแห่งรัฐนี้ก็คือ รัฐนี้ของเจ้านี้ ที่จะเอาใจใส่ดูแล พัฒนาจัดการ กับในรัฐของตนเอง ผู้คนของตนเอง ในรัฐนั้น จะให้อยู่ดีมีสุข ให้เป็นคนมีความสุข ความสูง ความเสียสละ ความสร้างสรร ความเสียสละ แม้แต่ความสูญ หรือมีสมบัติ มีสัมบูรณ์อย่างไร

คำว่ารัฐนี่กินความหมดเลยว่า ต้องดูแล มีความรู้ทั่วทั้งรัฐ ในงานการที่เป็นสัมมาอาชีพ อันใดที่ไม่เป็น สัมมาอาชีพ รัฐก็จะต้อง จัดการปราบ หยุด ระงับ อย่าให้มี มิจฉาชีพ ต่างๆ กุหนา ลปนา เนมิตตกตา นิปเปสิกตา ลาเภนะ ลาภัง นิชิคิงสนตา ก็เป็นการงานที่มนุษย์ ต้องเรียนรู้ ความหมายอย่างไร ในการงานเหล่านั้น นักรัฐศาสตร์ ก็ต้องรู้ แล้วก็ต้องมาจัดสรรว่า ในสังคมมนุษยชาตินั้น จะต้องให้มีงาน ที่เป็นงานมิจฉาชีพ อย่าง กุหนา อยู่หรือ หรือแม้แต่ ลปนา ก็มีมิจฉาชีพ ที่ยังอยู่ในขั้น เลวร้ายอยู่ กุหนา เป็นอาชีพ ที่หยาบคาย ทุจริต หยาบหนัก ทุจริตที่หนัก คนปล้นจี้ ฆ่าเจ้าทรัพย์ ดูโหดร้าย ทารุณ ปล้นทีนึงได้พัน ได้หมื่น ได้แสน ได้ล้าน แต่ปล้นทีนึง ไม่ได้ถึง หมื่นล้านหรอก แต่นักปล้น ที่สวมเสื้อนอก ที่บริหารบ้านเมือง ปล้นทีเป็น หมื่นล้าน แสนล้าน นักปล้นอันนี้ เป็นมิจฉาชีพ ที่ร้ายเลวยิ่งกว่า นักปล้นที่ดุเดือด ฆ่าแกง เลือดหยด เป็นพวกที่ มีอาชีพ มิจฉาชีพ ระดับ กุหนา ที่เลวร้ายที่สุด ก็ต้องเรียนรู้ว่า ในรัฐนี้มีมั้ย ในมนุษยชาติสังคมนี้ รัฐของเรา มีมั้ย เราต้องจัดการ อย่าให้มี อย่าให้เกิด อย่างนี้เป็นต้น นี่เป็นตัวอย่าง ข้อแรกๆ ของกุหนา

ลปนา ก็หยาบรองลงมา เลวร้ายรองลงมา อาจจะไม่ถึงขั้น ลงมือลงไม้ แต่ปากยังหยาบ ปากยังเลว ปากยังโกหก หลอกลวง ปากยังใช้อะไร ก็แล้วแต่ ลปนา ลปนะ นี่แปลว่า คำพูด แปลว่า การพูด ซึ่งมันเป็นสิ่งเลวร้าย เป็นมิจฉาชีพ ใครกระทำอย่างนี้อยู่ เลี้ยงชีพ ทำอยู่เป็นกรรมกิริยา เป็น ความประพฤติ ผู้ดูแลบริหาร ปกครองสังคม กลุ่มหมู่ ก็ต้อง จัดสรรดูแล จัดการ หยุด หรือแม้แต่ จะมาทำให้มันดีขึ้น แต่มันก็ยังไม่ดี ก็มีหลักวิธี

เนมิตตกตา คำว่า เนมิตตกะ แปลว่า ยังไม่ลงตัว ยังเสี่ยงๆอยู่ ยังผิดบ้างพลั้งบ้าง แต่ก็เกิดมีปัญญา มีความรู้ มีเจตนา ที่จะทำดี ที่จะเป็นคนดี ละอย่างหยาบ กุหนา ลปนา มาแล้ว เข้าใจแล้ว มีความรู้แล้ว รัฐต้องให้ความรู้ ผู้บริหาร ต้องให้ความรู้ รู้สิ่งที่ไม่ควรทำ รู้สิ่งที่หยาบ อย่างหยาบหนัก หยาบกลางๆ หยาบน้อยๆ แล้วก็จะต้อง ให้เขาปรับตัว เลิกละมา

จนกระทั่งถึง นิปเปสิกตา เก่งแล้ว ทำได้ดีแล้ว ไม่มีมิจฉาในการกระทำมิจฉาชีพ บริสุทธิ์ได้แล้ว แต่เราก็ยัง ไปมอบตน อยู่กับไอ้คนที่ เขาทำผิด ไปร่วมมือ ร่วมไม้ อยู่กับคนที่ เขาทำชั่ว ทำผิด ยกตัวอย่างง่ายๆ ไปอยู่กับกรมกอง ที่ยังมี คอร์รัปชั่น เขาทำคอร์รัปชั่นกัน ตั้งแต่หัวหน้า มาจนกระทั่ง ถึงขั้นระดับ... แต่เราไม่ทำกับเขา เราบริสุทธิ์ แต่เราก็ต้อง อยู่ใน ข้องเดียวกะเขา ไปทำงานอยู่ในบริษัท ที่เขาโกง โกงกิน โกงภาษี โกงอะไรก็แล้วแต่ ที่ไม่สุจริต อย่างนี้ เป็นต้น นี่เป็นมิจฉาชีพ ระดับที่สี่

มิจฉาชีพ ระดับที่ห้า สุดยอดเลย มีในศาสนาพุทธ เท่านั้นแหละ ศาสนาอื่น ไม่สอนหรอก ลาเภนะ ลาภัง นิชิคิงสนตา เป็นอาชีพที่ ไม่ต้องเอาสิ่ง แลกเปลี่ยน ใดๆเลย ไม่ต้องใช้ ลาภแลกลาภ จะได้สิ่งใดมา ไม่จำเป็นจะต้อง เป็นสิ่งที่ แลกเปลี่ยน ทำงานฟรี ได้สบาย ทำเพื่อให้ ไม่ต้องใช้การแลกเปลี่ยน ใช้ความเกื้อกูล การให้กันและกัน เป็นยอด ของมนุษย์ ยอดสังคม คนจะให้ด้วยเข้าใจ เขาจะอุปถัมภ์ค้ำชู เลี้ยงดูเราไว้ เขาจะช่วยเหลือ เกื้อกูล เขาเห็นว่าเราทำดี เขาก็พร้อม ที่จะสนับสนุน ส่งเสริม ด้วยความรู้ ด้วยปัญญา ไม่ต้องหลอกล่อ ไม่ต้องเที่ยว ได้โพนทะนา เรี่ยไร คนก็จะรู้ ด้วยปัญญาเองว่า โอ....อันนี้ คนต้องอุปถัมภ์ ต้องช่วย ต้องสนับสนุน สิ่งนี้มันเป็นประโยชน์ ต่อสังคม มนุษยชาติ ไม่ได้เอามานั่ง บำเรอตนเอง ไม่ได้มานั่ง เอาเปรียบ เอารัดอะไร คนมีปัญญา เขาจะเห็นจะรู้

เพราะฉะนั้น อาศัยแต่คนมีปัญญาที่รู้สัจธรรมพวกนี้ สนับสนุนเรา ส่งเสริมเรา เราก็อยู่รอด อาตมาทำงานมา ขนาดนี้ ยี่สิบ สามสิบปีนี้ อาตมาพิสูจน์แล้ว ไม่ต้องไปพึ่งหรอก คนที่ไม่เข้าใจ เพราะฉะนั้น หลักเกณฑ์ของเรา ถ้าคนข้างนอก ยังไม่รู้จักอโศกเลย มาถึง อู้ฮู มาถึงสัมผัส รู้สึกศรัทธา แหม จะขอทำบุญเลย ยังไม่ได้ หยุดก่อน ต้องมาที่นี่ อย่างน้อย สัก ๗ ครั้ง ๗ ครั้งเพื่ออะไร เป็นหลักเกณฑ์ คุณมาศึกษาดูซิว่า พวกนี้มันอยู่ยังไง มันทำอะไร มันคิดยังไง มันปฏิบัติ ยังไง มีแนวโน้ม ที่ไปสู่ที่สูง ที่เขาพัฒนา ตนเองยังไง ดูเขามั่ง อย่างน้อย ๗ ครั้ง ก็คงพอจะเข้าใจได้ หรือไม่ก็ อ่านหนังสือ สัก ๗ เล่ม ฟังเทปสัก ๗๐ ม้วนอะไรเงี้ย ดูโทรทัศน์สัก ๗๐๐ เที่ยว จึงจะยอมรับเงิน บริจาคได้ กติกานี้ ไม่ใช่ตั้งไว้เล่นๆ หรือมีอะไร ซ่อนแฝง แต่จริงใจ มีนัยะ

ที่อาตมากล่าวว่า พระพุทธเจ้าเป็นนักรัฐศาสตร์ชั้นเอก เพราะพระพุทธเจ้า ทำให้คน ประชากรของรัฐ ไม่เป็นพิษ เป็นภัย ต่อสังคม สัพพปาปัสสะ อกรณัง กุสลัสสูปสัมปทา สจิตตปริโยทปนัง จิตวิญญาณ ล้างกิเลส หรือล้างตัวเหตุได้ จนกระทั่ง ถึงตัวจิตวิญญาณเลย ล้างเหตุได้เลย นี่คือ สุดยอด แห่งรัฐศาสตร์พระพุทธเจ้า ที่บริหารคน จัดแจงคน สอนทั้ง รูปธรรม ของอาชีพ สอนมั้ย สอน รูปธรรมของการเป็นอยู่ สอนมั้ย สอน มารยาทสังคม สอนมั้ย สอน หน้าที่สิทธิต่างๆ สอนมั้ย สอน รัฐศาสตร์ สุดรัฐศาสตร์เลย ของพระพุทธเจ้า

เพราะฉะนั้น จะต้องไปเป็น ส.ส.มั้ย ไม่ต้องเป็น ส.ส.ก็ได้ ไม่ต้องได้ไปเที่ยวเสนอหน้า รับอาสา แล้วก็รับเงินเดือน แล้วก็สร้างอำนาจ เบ่งอะไรอยู่ แล้วก็ไปปฏิบัติ ประพฤติตน เป็น ส.ส. ก็แค่อาสา รับหน้าที่ ส.ส.คืออะไร งานวันเกิด เขาก็ต้องไป งานศพไป งานแต่งงานก็ไป งานเปิดป้ายก็ไป ไปทำไม เอาเงินไปช่วย นี่คือหน้าที่ ส.ส. คืองาน ส.ส. โฮ้ย! รัฐศาสตร์แบบนี้ อาตมาว่า มันจะไปถึงไหนน้อ โลกนี้

สาธารณโภคีในรัฐศาสตร์บุญนิยม

รัฐศาสตร์บุญนิยมที่พวกเราทำกันอยู่นี่ จุดสำคัญอีกอย่างหนึ่ง ที่ไม่มีใครกล่าวถึง และยังไม่มี พรรคการเมืองใด ในโลกทำ ก็คือ ระบบสาธารณโภคี ซึ่งรัฐศาสตร์ ต่อไปในอนาคต ต้องมาศึกษา รัฐศาสตร์บุญนิยม ที่เข้าถึงขั้น สาธารณโภคี มันเป็นรัฐศาสตร์ยังไง นี่ไง คนนี้นี่ เป็นพนักงาน การเมืองนะ เป็นพนักงานของ พรรคเพื่อฟ้าดิน แจ้งทรัพย์สินแล้ว เป็นคนไม่มีทรัพย์ ศูนย์บาท รายได้เงินเดือน ก็ไม่มี เจ้าหน้าที่ต้องมา ตามดูความจริง มันโกหกรึเปล่า ทำไมมันกรอกยังงี้ ไปได้ยังไง แล้วมันอยู่ยังไง ไม่มีทรัพย์สินเลย ใครเลี้ยงไว้ เออ มาดูแล้ว อ้อ อยู่ได้เว้ย มันมีระบบเลี้ยงไว้ มีตลาดสาธารณะ มีตลาดนัดอาหาร เช้าๆ ก็มา ตักกินกันไป หรือไม่ตักกิน ก็กินกันอยู่แล้ว ในหมู่บ้าน อยู่ในชุมชน อยู่ใน กลุ่มหมู่ มีกองกลาง กินอยู่ร่วมกัน อาตมาว่า สุดยอด สาธารณโภคีนี่ มันจะดังไปทั่วโลก คอยดูซิ ขอให้ทำกัน ให้จริงเถอะ ทำให้มันมากพอ เป็นแก่น เป็นเนื้อ เป็นรูปธรรม เป็นสิ่งที่ถาวร เป็นวิถีวัฒนธรรม ของมวลมนุษยชาติ ระบบนี้เกิดเถอะ มันเกิดรึยังนี่ ในชาวอโศก แข็งแรงกว่านี้อีก ได้มั้ย ต้องทำ ให้แข็งแรงกว่านี้ เป็นรูปธรรม ที่เด่นชัดกว่านี้

การป้องกันประเทศ

การป้องกันประเทศ ในทรรศนะของรัฐศาสตร์บุญนิยม ถ้าเราจะเป็นประเทศที่ ไม่วุ่นวาย ในเรื่องของการ ที่จะต้องไป รบราฆ่าฟัน อะไรเขานัก เราจะต้องซื้ออาวุธ มาทำไมกันมากมาย ถ้าเราคิด จะไม่ค้าสงคราม ไม่ค้าการรบรา ฆ่าฟัน เราจะดำเนินนโยบาย ว่าเราจะเป็นแต่เพียงว่า เอ้า กองกลาโหม ก็เป็นแต่เพียงว่า ป้องกันสิ่งที่ มันจะมาทำลายเรา รอบบ้านเราเนี่ย ในรัฐเรา ประเทศเราเนี่ย เราก็จะใช้ กำลังของ กำลังผู้รักษาประเทศชาติ เป็นรั้วของประเทศชาติ ป้องกันผู้ที่มารุกราน เราไม่เจตนา จะไปรบ จะไปรุกราน กะใคร

เราจะไม่ไปก่อสงคราม แล้วเราก็ไม่ไปร่วมสงครามกับเขา นี่ถ้าเรามีนโยบายอย่างนี้ เราจะไปซื้ออาวุธ มาทำไม มากมาย เพราะฉะนั้น ในการที่ไม่เข้าใจ ถ้าเผื่อว่า เป็นทหารก็ดี ไม่เข้าใจ อย่างนี้แล้ว ไม่มีนโยบายอย่างนี้ ก็จะซื้ออาวุธ มาไว้ สำหรับบอกว่า ซื้อมาทำไม- มาป้องกัน ประเทศชาติ เขามารุกรานเรา เราก็จะได้เอาอันนี้ ถ้าเราเข้าใจ ธรรมะมากขึ้น เราเป็นคนที่ ไม่ใช้พระเดช แต่เราใช้พระคุณ

อาตมาก็เคยบอกพวกเราแล้วว่า ถ้าพวกเราจะมีชีวิตอยู่ต่อไปเนี่ย เราจะไม่ไปอยู่ในข้าง ฝ่ายน้ำเงิน ฝ่ายแดง อะไรหรอก เราจะอยู่ทั้งสองฝ่าย ทั้งสองข้างนั่นแหละ ในส่วนที่จะอุดหนุน จุนเจือ ช่วยเหลือกัน ในสิ่งที่ถูกต้อง ดีงาม สิ่งที่จะยังชีพ สิ่งที่จะเป็นอยู่ สิ่งที่จะเป็นคุณค่า ประเสริฐ เราช่วยกัน ช่วยทั้งสองฝ่าย ถ้าถึงที่สุด เขารบกันอย่าง และ ทั้งสองฝ่าย เราต่างก็ต้องช่วยทั้ง ๒ ฝ่าย

แต่สิ่งที่จะไปทำร้ายทำลาย โหดเหี้ยม สร้างพยาบาทโกรธเคืองอะไรกัน ที่มันไม่เข้าท่า เอาเปรียบ เอารัดกันก็ตาม เราไม่ทำ เรามีพฤติกรรมอย่างนี้ ในมนุษยชาติ ในสังคมมนุษยชาติ มีพฤติกรรม อย่างนี้ ยืนยันเลย แล้วปฏิบัติ ต่อประเทศต่างๆ รัฐอื่นๆ ดูซิว่า มันจะมีผล ทำให้เราเกิด พระคุณมั้ย" ให้มันเกิด พระคุณกินใจ โดยเป็นการล้มล้าง หรือเป็นการพิสูจน์ว่า ดีกว่าที่จะไปมีอาวุธ ไว้สำหรับกินชีวิตเขา ป้องกันรัฐ ป้องกันสังคม เราจะช่วยสังคม ให้อยู่รอด ด้วยนโยบายนี้ น่าพิสูจน์มั้ย"

ผู้ที่บริหาร เป็นนายกฯ ก็ดี เป็นรัฐมนตรีเป็นอะไรก็ตาม ก็ต้องมีความรู้พวกนี้ เพราะงั้น ถ้าเขามี ความรู้พวกนี้ เขาก็มา วางนโยบายรัฐ นโยบายประเทศ จะให้เป็นในแนวไหน จะให้เป็นอย่างไร ถ้าเข้าใจอย่างที่ อาตมาพูดเนี่ย เอาล่ะ กระทรวงนี้ มันยังจำเป็นอยู่ ก็ค่อยๆปรับไป เราก็ดำเนิน นโยบาย ให้เป็นอย่างนี้ สร้างพระคุณ มากกว่า สร้างพระเดช

การค้ากับต่างประเทศ

แม้แต่ในพระเดชทางวัฒนธรรม พระเดชในทางเศรษฐกิจ กับพระคุณในทางเศรษฐกิจ อาตมาเคยพูดว่า เอาล่ะ ชาวอโศกเรานี่ ต่อไป ถ้าผลิตข้าวได้มาก ผลิตข้าวได้มากเลย แล้วเราก็จะต้อง ขายออกต่างประเทศ ให้คนไทยกินกัน อย่างราคาถูก หรือแจกกันกินบ้าง ราคาถูก ผู้มีฐานะ พอจะซื้อได้ ก็ซื้อบ้าง แต่ไม่แพงหรอก ก็เลี้ยงชีพ ก็พอแล้ว เหลือเอาไปต่างประเทศ เราก็จะเอาไป หาประเทศที่ควรให้ หรือ ควรขาย จะมีทูตการค้า ของชาวอโศก ไปหาประเทศ ที่จะเอาข้าวไปขายให้เขา หรือเอาไปแจกเขา

ประเทศที่เราจะไปหาลูกค้าก็คือ ประเทศไหนน้อ ที่เขาเดือดร้อน จำเป็น น่าสงสาร ควรช่วยเหลือ ไม่ใช่ไปหาว่า ประเทศไหนน้อ มันจะซื้อข้าวกู ได้แพงๆ ประเทศไหนน้อ น่าจะ อื้อฮือ ประเทศนี่โง่เว้ย ขายข้าว ได้เปรียบมากเลย ฟังให้ดีนะ อาตมาอธิบาย ขยายความว่า ความเป็นทูตการค้า ทูตพาณิชย์แบบนี้ ก็จะมีลักษณะ ที่ต่างกัน ถ้าของกินของใช้ ในประเทศ ยังให้ประเทศ กินใช้ก็ยังไม่พอ ในประเทศเดือดร้อน แย่งชิงด้วยซ้ำ เราก็เอาไปขายเมืองนอก เอากำไรร่ำรวย คนไทยจะตาย จะเดือดร้อนก็ช่าง อย่างนี้ไม่ควรทำ ในหมู่ในกลุ่มเรา เพียงพอแล้ว ค่อยขาย ค่อยเอาออก แจกจ่าย นี่คือ เศรษฐศาสตร์บุญนิยม เพราะฉะนั้น เมื่อมีส่วนเกิน จึงขายได้ถูก หรือ แจกก็ได้ ไม่ไปรีดนาทาเร้น เอาเปรียบเอารัดใคร

เพราะฉะนั้น การบริหารรัฐ บริหารประเทศ จึงจะเชื่อมโยงกับประเทศอื่นเขา เราก็จะรู้มี ความรู้ด้วยว่า กระทรวง การต่างประเทศ จะดำเนินนโยบายอย่างไร ถ้ากระทรวง การต่างประเทศ ดำเนินนโยบาย อย่างอาตมาว่า ก็เป็นการสร้าง พระคุณกับมวลมนุษยชาติ ประเทศต่างๆ แต่ถ้ามีแต่จะไป หาทางเอาเปรียบ หาทางขายข้าว ขายของ ก็รีด เอาแต่กำไร เอาเปรียบให้ได้มากๆ ให้ร่ำให้รวย อย่างนั้นไม่ใช่ แบบบุญนิยม จะขายสินค้าใด หรือ การสัมพันธ์ ด้านนั้นด้านนี้ ก็สร้างในลักษณะ สร้างพระคุณ มากกว่า พระเดช จะเป็นรัฐศาสตร์ ที่แจ๋วกว่ามั้ย" อย่างนี้เป็นต้น

กระจายอำนาจการปกครอง
พระพุทธเจ้าบอกว่า เราตายแล้ว เอาธรรมะ เอาองค์สงฆ์ เป็นตัวบริหาร เพราะฉะนั้น ประชาธิปไตยของ พระพุทธเจ้า องค์สงฆ์นั้น เป็นการทำงาน บริหารสังคมสงฆ์ หรือ บริหารสังคมนั่นเอง บริหารรัฐ นั่นเอง หรือ วิธีองค์สงฆ์สี่ ขึ้นไป อย่างน้อยใช้สี่ อย่างต่ำ เป็นองค์สงฆ์ กิจบางกิจต้องใช้ สงฆ์ ๕ รูปขึ้นไป บางกิจ ๑๐ รูปขึ้นไป บางกิจต้อง ๒๐ ขึ้นไป ทำสังฆกรรม ก็คือ ประชุมพิจารณา กิจจาธิกรณ์ ต่างๆ หรือ อธิกรณ์ใดๆ ก็ตาม บริหารด้วย คณะสงฆ์ เป็นประชาธิปไตย

เพราะฉะนั้น เรื่องราวอะไรจะพิจารณา จะตัดสิน จะสมควรในเรื่องแต่ละเรื่องๆ อันนี้ใช้องค์สงฆ์สี่ก็พอ พิจารณ าตัดสิน ผู้เหมาะเป็นองค์สงฆ์ องค์สงฆ์ ผู้ที่เหมาะควร ผู้มีปัญญา เลือกเฟ้นกันขึ้นมา ทำสังฆกรรม ต่างๆ จัดสรร แบ่งปัน เหมือนกรรมาธิการ เหมือนสมาชิกสภา แล้วก็ไม่ต้องไป ยึดมั่นถือมั่น แต่ละถิ่น แต่ละที่ ก็ของแต่ละแห่ง ตามความเหมาะสม ของสงฆ์นั้นๆ

สมมติว่าอยู่จังหวัดนี้ คนที่จะจัดขึ้นมาเป็นองค์สงฆ์พิพากษาหรือตัดสินอะไร ก็เอาคนที่ เป็นผู้รู้ในถิ่น ที่เขารู้ถิ่น รู้ประชาชน เขารู้เหตุการณ์ เขารู้เรื่องราว เขาก็มา ตัดสินได้ เขาก็มา จัดสรรได้ เขาก็มาช่วยกันคิด พิจารณา สร้างมติ ขึ้นมาทำกันได้ เพราะเขาเป็น คนถิ่น เป็นคนรู้ มีข้อมูลครบ ก็ทำอะไรได้ถูกต้อง อันนี้จะต้องใช้ สงฆ์ห้า อันนี้จะต้อง ใช้สงฆ์สิบ อันนี้จะต้องใช้ คณะสงฆ์ยี่สิบ นี่คือการบริหาร ของพระพุทธเจ้า ที่เป็นประชาธิปไตย ไม่ได้ยึดมั่นถือมั่นว่า ข้ามีตำแหน่งหน้าที่ ข้าเบ่ง ข้าข่ม ข้าอาละวาดไปทั่ว ไม่เกี่ยว อะไรเหมาะสม ก็ทำไป อันนี้งานนี้ เหมาะสม เสร็จจบ เอาใหม่ เหมาะสมอีก ก็ทำใหม่ ยังไม่เหมาะสม ก็วาง ไม่ยึดมั่นถือมั่น เป็นตัวกู ของกูเลย ประชาธิปไตย ของพระพุทธเจ้ามี ธรรมาธิปไตย ถึงขนาดนี้ เป็นการบริหาร เป็นการช่วยกันทำงาน เป็นขบวนการกลุ่ม สุดยอด ทุกวันนี้ ลอกเลียน พระพุทธเจ้าไม่ได้ ลอกเลียนไม่ถึง แต่เราจะพยายามทำ ให้ใกล้เข้าไปเรื่อยๆ

อย่างอธิกรณสมถะ ๗ ของพระพุทธเจ้าอย่างงี้ โอ้โฮ วิธีการตัดสินความ วิธีการตัดสิน ๗ อย่างนี่สุดยอด นิติศาสตร์ เอาไปเรียน ให้ดีๆซิ นิติศาสตร์ก็อยู่ ในเรื่องรัฐศาสตร์ ถ้านักบริหาร ไม่รู้จักนิติศาสตร์ รัฐศาสตร์ กฎหมาย หลักเกณฑ์ของ ประเทศชาติเลย จะทำได้ยังไง เพราะฉะนั้น นิติศาสตร์ อธิกรณสมถะ ๗ หลักการ ในการตัดสินความ ของท่าน ๗ อย่างนี่ สุดยอด อาตมาเคยคิดว่า จะขยาย เขียนอันนี้ ไปในเชิงหลักเกณฑ์ นิติศาสตร์ กฎหมายอะไร อย่างนี้ ขยายความว่า ของพระพุทธเจ้า เป็นเช่นนี้ แต่ไม่มีแรง ไม่มีเวลาจะทำ เยอะ อยากจะทำ...

การเมืองบุญนิยมในอุดมคติ

และจากการแสดงธรรมในโครงการพัฒนาสมาชิกพรรค ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง ที่ สีมาอโศก ๒๘-๒๙ ก.ค.๒๕๕๐ จากบางส่วน ที่น่าสนใจดังนี้

พระพุทธเจ้าเป็นนักการเมืองชั้นยอด เป็นนักการเมืองที่รู้จัก การเมืองสุดยอด ท่านเป็นขบถ ที่ทุกคน ยอมศิโรราบ แม้แต่พระเจ้าแผ่นดิน แต่ละแคว้น ยุคโน้น พระเจ้ามคธ พระเจ้าปเสนทิโกศล พระเจ้าอะไรต่ออะไร ต่างๆนานา ตั้งหลายแคว้น สยบต่อขบถสมณะโคดมหมด เพราะพระพุทธเจ้าตั้ง รัฐอิสระ ขึ้นท่ามกลาง สังคมยุคนั้น ในเมืองมคธ ก็มี ในแคว้นโกศล ก็มี ในแคว้นอื่นๆ แคว้นใดๆ ก็มี สมาชิกพรรค สมาชิกรัฐ รัฐพุทธ ใครเข้ามาอยู่ใน รัฐพุทธ ประกาศอิสระ เสรีภาพหมด พ้นความเป็นทาส ยุคนั้น เป็นยุคทาส คนอื่น ไม่สามารถที่จะลบ ความเป็นทาส ให้แก่คนได้ พระพุทธเจ้า สามารถลดความ เป็นทาส ให้แก่คนได้ เป็นรัฐอิสระ ฟังดีๆนะ นักรัฐศาสตร์ นี่นั่งอยู่นี่ นั่งเห็นหน้า เห็นตานี่ หลายผู้หลายคน มีอิสรเสรีภาพ และบริหารด้วย ประชาธิปไตย สุดยอด

ซึ่งชาวอโศกเรากำลังพยายามที่จะให้เกิดประชาธิปไตย ในชนิดนี้แหละ ในชนิดพุทธ นี่แหละ หรือ ชนิดประชาธิปไตย บุญนิยม นี่แหละ หรือ เชิงพุทธ นี่แหละ ซึ่งเป็นเรื่องที่ บริหารอย่างไร บริหารโดย ไม่ต้องบริหาร ปกครองอย่างไร ปกครองโดย ไม่ต้องปกครอง

ผู้ที่ขึ้นไปเป็นผู้บริหาร ๑. นักบวช ๒. นักบริหาร ๓. นักบริการ ๔. นักผลิต ซึ่งอาตมา ก็ไม่ค่อยได้เอามา อธิบายเท่าไหร่ ตอนนี้ นักบวช ยกไว้เลย เป็นตัวอย่างที่ ๑ เป็นคน ทำงานฟรี เป็นคนที่ สามารถรู้ มีโลกวิทู มีพหูสูต สามารถเข้าใจสังคม เข้าใจโลก แล้วก็ช่วยโลก อยู่อย่าง ไม่มารับสินบน เบี้ยจ้างอะไรเลย ไม่มีโลกธรรม ไม่มีลาภ ยศ สรรเสริญ โลกียสุขอะไร ทำงานให้ ปรึกษาหารือช่วย ทำเท่าที่ทำได้ ในส่วนที่ไม่ผิดวินัย

ส่วนนักบริหารนั้นก็คือ ฆราวาส ที่จะไปบริหารงานการอะไรทุกด้าน ทั้งการเมือง ทั้งการสังคมศาสตร์ ทั้งศาสตร์ใดๆ ก็แล้วแต่ ทั้งในหน้าที่ใดๆ ก็แล้วแต่ คือ เหมือนอย่าง ชาวอโศกเรานี่ ก็เข้าไปทำงานต่างๆ ให้กับสังคม เป็นนักบริหาร นักบริหารในระบบนี้ ใครที่ดำเนินฐานะ ขึ้นมาอยู่ในฐานะ นักบริหารได้ คนนั้น ต้องทำงานฟรี เช่น มาเป็นนายกรัฐมนตรี เป็นต้น มาเป็นรัฐมนตรี เป็นต้น มาเป็น สส. ผู้ที่อาสากับสังคม สัญญากับประชาคม จะเข้ามาทำงาน ให้แก่สังคมแล้ว ต้องทำงานฟรี ต้องเก่งขนาดนั้น จึงจะมาเป็น นักบริหารได้

หรือแม้แต่บริษัท องค์กรประชาชน เอกชน เจ้าของบริษัท จะต้องเป็นหุ้นส่วนจำกัด เจ้าของบริษัท จะต้อง ผ่องถ่ายหุ้น ของตนเองออก ให้แก่ลูกน้อง ให้หมด ให้หมดๆ จนสุดท้าย เจ้าของบริษัทที่ เยี่ยมยอดที่สุด ก็คือ คนไม่มีหุ้นเลย ไม่มีหุ้นของตัวเอง ในบริษัทนี้เลย แต่ลูกน้องในบริษัท ต้องให้เป็น หัวหน้าใหญ่ ดำเนินงาน อยู่ตลอด เป็นนักบริหาร อยู่ตลอดเวลา เพราะเชื่อถือ นับถือ ศรัทธาเลื่อมใส ด้วยความสามารถ ด้วยความบริสุทธิ์ใจ ด้วยความไม่โลภ ไม่โกรธ ไม่หลง เพราะฉะนั้น นักบริหาร เจ้าของ บริษัทนั้น ถ้าเป็นนักบริหาร ชั้นยอดแล้ว เป็นเจ้าของบริษัท ชั้นยอดแล้ว หมดเนื้อหมดตัว จะไม่มีทรัพย์สินอะไร เป็นของตัวเองเลย แต่เป็นของคนในบริษัท ผู้ทำร่วมกัน เป็นเจ้าของบริษัท ทุกคน

ในอโศก บริษัทอโศก มีทรัพย์สมบัติทั่วประเทศ เป็นของส่วนกลาง อาตมาเป็นเจ้าของ บริษัทอโศกใหญ่ สมบัติเหล่านี้ อาตมาไม่เอาซักอย่าง พวกคุณช่วยกันบริหาร ช่วยกันใช้ ช่วยกันอาศัย ใครอยู่ย่านไหน ใครอยู่ตรงไหน ก็ดูแลบูรณาการ จะทำให้มันเจริญ จะทำให้เป็น ที่อาศัย จะมีมวลประชากร เข้ามาร่วมอาศัย เพิ่มเติมขึ้น โดยมีศีล มีหลักเกณฑ์ เข้ามาอาศัย

เพราะฉะนั้น นักบริหาร อาตมาเป็นต้น พวกเราที่มาช่วยกันบริหาร เป็นต้น หรือแม้แต่ สมณะนี่ อยู่ในฐานะนักบวช นักบริหารทั้งนั้น นักบวชคือนักบริหาร ที่ไม่ต้องบริหาร แล้วก็นักบริหาร แม้แต่ในฆราวาส ก็ต้องบริหาร ด้วยหน้าที่ ตำแหน่ง ก็ต้องกำหนด ต้องตั้งให้กันบ้าง ต้องตั้งบ้าง คนนี้เป็นประธาน สันติอโศก คนนี้เป็นเลขาธิการ พรรคเพื่อฟ้าดิน อะไรอย่างนี้เป็นต้น ก็ว่ากันไป ไม่มีปัญหาอะไร เพื่อกำชับให้รู้กัน เพื่อระบุภาระนั้น ให้เป็นกิจจะลักษณะ ซึ่งแม้ไม่ตั้ง ไม่กำหนดตำแหน่ง ผู้ที่เห็นดี ต่างก็ช่วยกันทำอยู่แล้ว เพราะผู้มีตำแหน่ง หรือไม่มีก็ทำ ไม่ได้เงินสักคน ต่างมาทำ ด้วยใจสมัคร ทั้งนั้น ทุกคนรู้ว่า ทำงานเพื่องาน ไม่เกี่ยวกับลาภ ยศ สรรเสริญ สุข มันจึงบริหาร ไม่เหมือนกันกับ ที่ชาวโลก เขาบริหารกัน

ส่วนนักผลิตนั้น ก็คือคนลงมือลงแรง ทั้งก่อ ทั้งสร้าง ลงมือ แบกหาม หยิบจับโดยตรง จริงๆ และนักบริการ คือผู้ที่ทำงาน สัมพันธ์กับ คณะผลิต เขาแปล นักบริการว่า เป็นนักขนส่ง หรือเป็นนักแจกจ่าย จำหน่าย จ่ายแจก เป็นนักเอาไปสะพัด เป็นนักพาณิชย์ เป็นนักธุรกิจ เอาไปสะพัด ส่วนนักผลิต ก็เป็นผู้สร้างโดยตรง เพราะฉะนั้น ผู้สร้างโดยตรง จะต้องมีที่ดิน จะต้องมีเครื่องจักร จะต้องมีอุปกรณ์ เครื่องใช้ จะต้องมีสิ่งที่เป็นวัตถุ สร้างสรร นักผลิต จึงจะต้องใช้ทุนมาก คนที่รวยที่สุด ใน ๔ ระดับนี้ นักผลิต หรือ กรรมกร จะรวยที่สุด จะต้องมีทรัพย์ศฤงคาร มากที่สุด เพื่อทำงาน แล้วก็อาจจะเป็น คนมีกิเลส มากกว่าเพื่อน เป็นคนชั้นล่างที่สุด จะต้องสงสารเขา ให้เขามีเถอะ เพราะกิเลสเขามาก กิเลสมันกินจุ กิเลสมันเปลือง มันผลาญ มันทำลาย เพราะฉะนั้น คนมีกิเลส ก็ต้องให้เขาไป ให้เขามีมากกว่า แต่ก็ต้องสอนเขา ให้สูง ขึ้นมาเรื่อยๆ เป็นนักบริหาร - นักบวชขึ้นมา

นักบริการนั้นเป็นนักค้านักขายหรือนักจำหน่ายจ่ายแจก ไม่ใช่นักผลิตโดยตรง ทรัพย์สิน ก็จะน้อยกว่านักผลิต อย่างเก่ง ก็ซื้อเครื่องมือ เครื่องยนต์ เครื่องทุ่นแรง หรือ ยานพาหนะ ติดต่อ เพื่อจำหน่าย จ่ายแจก ไม่ต้องซื้อแผ่นดิน มากมาย ไม่ต้องสร้างให้มี ให้เกิดขึ้นมา ไม่เหมือนกับ นักผลิต นักผลิตต้องซื้อแผ่นดิน ต้องซื้อเครื่องมือ เครื่องจักร เครื่องทุ่นแรง เพื่อช่วยผลิต โรงงานใหญ่ จะต้องใหญ่ขึ้น ส่วนนักจำหน่าย จ่ายแจก นักค้านักขาย นักธุรกิจนั้น ลงทุนน้อยกว่า ลงแรงก็น้อยกว่า ก็ต้องรับค่าใช้จ่าย ค่าแรง น้อยกว่านักผลิต ต่ำกว่านักผลิต นักผลิตต้องค่าตัว สูงที่สุด กรรมกรต้อง ราคาแพงที่สุด นักบริการ ราคาน้อย รองลงมา ส่วนนักบริหารนั้น ยิ่งน้อยลงไป ยิ่งๆขึ้น และถึงขั้นไม่เอาเลย มีหลายระดับ นักบริหารในแต่ระดับ จะต้องให้บ้าง ก็ให้บ้าง แต่ต้องน้อย ส่วนนักบวชนั้น แน่นอนอยู่แล้วว่า ทำงานฟรี ตลอดกาล ไม่มีทรัพย์สิน เงินทอง ถึงขั้นหมดตัว หมดตนสนิท เป็นสุดยอดแห่งคน ระดับหนึ่งแล้ว

คนที่ยิ่งรับค่าตัวน้อยลงๆ คือคนที่มีกำไร คือคนระดับสูงขึ้นๆ คนที่เอาค่าตัว ตัวเอง มามากขึ้นๆ คือคนที่ขาดทุน คือ คนที่ต่ำลงๆ นี่คือสัจธรรม แต่โลกทุกวันนี้นี่ กลับหัวกลับหาง หมดแล้ว กลับหัว ตีลังกา ตีกลับ ตาลปัตรหมด เพราะฉะนั้น เราจะต้องมาแก้สัจธรรมนี้ กลับไปสู่สัจธรรม ที่ถูกต้อง ตามเดิมให้ได้ โดยเฉพาะ นักบวชนั้น ต้องแน่ๆ เลย ทำงานฟรี ตลอดกาลนาน นักบริหารที่ดีจริง ก็ทำงานฟรี อย่างน้อย ก็เริ่มต้น ทำงานฟรี แต่ก็อาจจะยังต้อง รับค่าตัวบ้าง นิดหน่อย ตามฐานะ หรือวิบาก แต่ก็รับนิดน้อย นักบริหารชั้นดี บารมีสูง คือผู้ทำงานฟรี มีชีวิต ให้คุณธรรม กับความสามารถ เลี้ยงตนเอง นี่คือ ความเป็นอยู่ แห่งฐานะทั้ง ๔ ของคน ตามสัจธรรม ในสังคม

มาถึงวันนี้พวกเราที่ได้ผ่านมาแล้วจะพอเข้าใจ แต่คนสามัญทั่วไปได้ยิน ก็คงจะแปลกหู แปลกใจ แปลกประหลาด แต่ก่อน อาตมาไม่ได้พูด ไม่ค่อยได้อธิบาย เรื่องพวกนี้ แต่มาถึงวันนี้ จะต้องอธิบาย บ่อยขึ้น มากขึ้น เพราะเรา มีนักบวช และในฆราวาส ของพวกเรา ทุกวันนี้ ก็มีทั้ง นักบริหาร นักบริการ นักผลิต ที่ทำงานฟรีกัน ก็เยอะอยู่แล้ว เดี๋ยวนี้ ต่อไปในอนาคต ถ้าเผื่อว่า พรรคเพื่อฟ้าดินเนี่ย.. จะต้องเข้าไปทำงาน รับใช้สังคม สังคมก็เข้าใจ ศรัทธา เลื่อมใส พรรคเพื่อฟ้าดินนี่ เมื่อเข้าไปเป็นนักบริหาร ระดับประเทศ จะกอบกู้ ประเทศชาติได้ พวกคุณ ก็เข้าไปทำงานฟรี ไปทำงาน อย่างแท้จริง เพราะตัวผู้พูด มีคุณวุฒิ ที่แท้จริง เข้าไปทำงาน เป็นคนที่ไม่โลภ ไม่โกรธ ไม่หลง ไม่ต้องเอาเงินเดือน อย่างน้อย พวกชาวอโศก ก็อุปถัมภ์ค้ำชู ให้กินให้อยู่ไว้ได้ เพราะกินไม่เปลือง ใช้ไม่เปลืองอยู่แล้ว จะเอาแบบรัฐ เดี๋ยวนี้ก็ได้ นั่งรถไฟฟรี ขึ้นเครื่องบินฟรี อะไรก็ว่ากันไป บริการส่วนนั้นส่วนนี้ ที่เป็นสวัสดิการ ของทางรัฐให้ ทุกวันนี้ เขาก็ทำกันอยู่แล้ว เพียงแต่รัฐ ปรับระบบนิดหน่อย ให้สวัสดิการ แก่ผู้ทำงานฟรี อย่างเหมาะสม จะต้องมี คนมาดูแล รับผิดชอบ เป็นกรมๆ กองๆไป ซึ่งมันไม่ใช่เรื่อง ทำไม่ได้ เรื่องทำได้ ทำกันให้เป็น ระบบระเบียบ

สิ่งเหล่านี้จะเกิดขึ้น สักวันหนึ่งอาตมาว่า คิดว่าไม่ถึง ๕๐๐ ปีหรอก ไม่ถึง ๕๐๐ ปี ตอนนี้เห็นไรๆ ใช่ไหม ยิ้มทำไม ไม่เชื่อใช่ไหม อะไรมันเร็ว รำๆ ไรๆ เอ้าจริงนา.. เพราะฉะนั้น มันจะเร็ว มันก็อยู่ที่ ความจริง ที่พวกเรา ได้สร้างสรรกันขึ้นมา ถ้าพวกเรา ช่วยกันสร้างสรร ให้แข็งแรงจริง อาตมายังคิด บอกตรงๆนะ.. ประเทศไทย จะเป็นมหาอำนาจ ในอนาคต เพราะมันมีสิ่งที่ดี อันนี้แหละ ที่จะไปกอบกู้ โลกทั้งโลก เพราะโลกทั้งโลก ยังอยู่ในระบบของโลกียะ ยังอยู่ในระบบ ทุนนิยม..."

รักข์ราม. ๕ ก.ย. ๒๕๕๐

ประชาธิปไตย...ประชาธิปไตย...ประชาธิปไตย หวังอะไรในหล้า อำนาจเก่า...อำนาจนี้...อำนาจหน้า

****************

พระพุทธเจ้าเป็นนักรัฐศาสตร์ชั้นเลิศ ปลดแอก...เลิกทาส...สุดยอดประชาธิปไตย

โดยมีสูตรสำคัญคือ มรรคองค์ ๘ ซึ่งปฏิบัติได้ในชีวิตประจำวัน ทุกขณะ ทุกกรรมกิริยา ไม่ต้องปลีกเวลา ไปปฏิบัติ ต่างหากเลย สำหรับศาสนาพุทธ ที่สัมมาทิฏฐิ เมื่อสามารถลดละกิเลสได้ ปัญญาความดำรินึกคิด ดีขึ้นแน่ ....สัมมาสังกัปปะ การพูดจาก็ไม่เป็นภัยแก่ตน แก่ผู้อื่นแน่นอน.... สัมมาวาจา การงาน การกระทำ ทุกกรรม ไม่เป็นพิษ เป็นภัยแก่ตน แก่สังคมแน่ๆ.... สัมมากัมมันตะ ประกอบอาชีพที่ดีๆ แก่ตน แก่สังคมทั้งนั้น .... สัมมาอาชีวะ ซึ่งสังคมเป็นเช่นที่กล่าวนี้ได้ เพราะปฏิบัติมรรค "ทั้ง ๗ องค์" อย่าง "สัมมาทิฏฐิ" จึงเกิด "สัมมาสมาธิ -สัมมาญาณ -สัมมาวิมุติ"

สัมมาสมาธิของพระพุทธเจ้า ได้จากการปฏิบัติ "มรรคอันมีองค์ ๘" ไม่ใช่ได้จาก การนั่งหลับตา ทำสมาธิ แบบเพ่งกสิณ ทั้งหลาย จึงเป็นสมาธิ ที่ได้แล้ว ก็เป็น "สัมมาสมาธิ" ที่อยู่ในคนสามัญ ลืมตา มีชีวิต ปกติ ไม่ต้องปลีกเวลา ไปปฏิบัติ ให้มี "สมาธิ" ในรูปของการนั่งหลับตา ปฏิบัติเอา

สัมมาญาณของพระพุทธเจ้า คือ ผู้บรรลุมีปัญญาขั้น "วิชชา" รู้แจ้งเห็นจริงมรรคผล ของตนเอง เป็นปัจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญญูหิ

สัมมาวิมุติของพระพุทธเจ้า คือ กิเลสดับสนิท อย่างไม่มีตัวตน (อนัตตา) ตนหลุดพ้น จากโลกีย์ อย่างถาวร ยั่งยืน ชนิดที่ตน ก็ยังอยู่กับโลกีย์อื่นๆ ไม่ใช่ต้องห่าง ต้องพราก จากชาวโลกีย์อื่นๆ และช่วยชาวสังคม โลกีย์เขา อย่างเป็นคุณค่า แห่งความเป็นมนุษย์ ผู้มีพรหมวิหาร แท้จริง

คนที่..ไม่ทำความไม่ดีทั้งปวง ทำแต่ที่ดีๆเท่านั้น ทำจิตให้สะอาดจากกิเลส ได้จริง อย่างเป็นจริง ยั่งยืน มั่นคง ถาวร เพราะจิตตั้งมั่น แข็งแรง ไม่เปลี่ยนแปลงถาวร นี่คือ สัมมาสมาธิ ซึ่งเป็นสมาธิ ที่ไม่ต้อง นั่งหลับตา ทำเอา แต่เป็นสมาธิ หรือจิตที่ดับกิเลส นั้นๆได้แล้ว อย่างตั้งมั่นแข็งแรง ไม่เปลี่ยนแปลง เพราะเป็นมรรคผล จากการปฏิบัติมรรค ทั้ง ๗ องค์" จนบรรลุอาริยผลสัมบูรณ์ เป็น สัมมาสมาธิ -สัมมาญาณ -สัมมาวิมุติ" เมื่อสัมบูรณ์แล้วก็คือ จบกิจ" ไม่ต้องไปนั่งหลับตา ทำสมาธิกันแล้วๆ เล่าๆ ไม่รู้จบ สังคมประชากร ที่มีคุณสมบัติ ดังกล่าวนี้ ในสังคมกลุ่มชนใด ในรัฐใด ในประเทศใด ก็ต้องอยู่เย็นเป็นสุข สงบ อบอุ่น ยั่งยืน แน่นอน

นี่คือสุดยอดของรัฐศาสตร์ พระพุทธเจ้าบริหารคน สอนทั้งรูปธรรมของอาชีพ.. สัมมาอาชีวะ และทั้งมารยาท สังคมพระพุทธ เจ้าก็สอน.... รูปธรรมของการเป็น อยู่.. สัมมากัมมันตะ -สัมมาวาจา ทั้งนามธรรม ของการเป็นอยู่.. สัมมาสังกัปปะ สอนครบหมด ทั้งนอกใน

พระพุทธเจ้าประกาศรัฐศาสตร์นี้ ในยุคนั้นยังเป็นสมบูรณาญาสิทธิราช มีระบบ ชนชั้นวรรณะ เป็นสังคมทาส แต่ทาสผู้ใด -คนวรรณะใด มาบวช เป็นภิกษุ ไม่ว่าจะทาส ระดับไหน มาจากชั้นวรรณะไหนๆ ก็จะได้รับ การปลดแอก อย่างแท้จริง มีอิสระเสรีภาพ" เท่าเทียมกัน ทุกคน ทุกคนมีสิทธิเท่าเทียมกัน หนึ่งคน มีสิทธิออกเสียง หนึ่งเสียงเท่าเทียมกันหมด ถือเป็นอิสระเสรี จากระบบชนชั้น แท้จริง ถ้าว่าไปแล้ว ยิ่งกว่าคนยุคนี้ด้วยซ้ำ ไม่มีศักดินา แม้วรรณะกษัตริย์เอง ก็ต้องแสดงความเคารพ คารวะ ผู้มีวรรณะต่ำ ที่เป็นภิกษุ ผู้บวชก่อน เสมอกันด้วยศีล เสมอกันด้วย ทิฏฐิปัญญา

และเมื่อเกิดการขัดแย้งกัน ต่างกันด้วยอุเทศ ต่างกันด้วยการประพฤติปฏิบัติ ไม่เสมอสมาน กันด้วยศีล จนมีความแตกต่าง ที่เข้ากันได้ยากถึงขีด ถึงขั้นชัดเจน และต่างคน ต่างยึดทิฏฐิกันแล้ว พระพุทธเจ้าก็สอน หลักนานาสังวาสให้ เพื่ออยู่ร่วมกันได้ อย่างเป็นอยู่สุข ด้วยกันทุกฝ่าย หลัก"นานาสังวาส" นี้ ก็เป็นนิติศาสตร์ หรือ กฎหมายของ พระพุทธเจ้า ที่ลึกล้ำ สำคัญสุดยอด

พุทธศาสนาสอนและให้จัดการเรื่องกุศล-อกุศล ผิด-ถูก ดี-ชั่ว สอนความเป็นอยู่สุข-ทุกข์ ของตน และของคนในสังคม พัฒนาความเป็นอยู่สุขของตน ของคนในสังคม จนกระทั่ง จัดการต้นเหตุ" ได้จริง ถึงขั้นจิตวิญญาณ จัดการพฤติกรรมภายนอก ได้ด้วยอย่างดี

ขณะที่รัฐศาสตร์เป็นวิชาว่าด้วยการบริหารประชาชน ในเรื่องของกุศล-อกุศล ผิด-ถูก ดี-ชั่ว จัดการความเป็นอยู่สุข-ทุกข์ ของคนในสังคม พัฒนาความเป็นอยู่ สุขของคน ในสังคม เช่นกัน ตรงกัน แค่ไม่ครบสมบูรณ์ลึกซึ้ง ถึงขั้นจิตวิญญาณ เหมือนพุทธศาสตร์ เท่านั้น นั่นคือ รัฐศาสตร์เป็นเพียงส่วนหนึ่ง ของพุทธศาสตร์

พ่อท่านฯพยายามสื่อให้สังคมรับรู้ว่า ศาสนากับการเมือง แยกขาดจากกันไม่ได้ เป้าหมายเพื่อ ประโยชน์สุข ของมวลมนุษย์ ไม่ต่างกัน แม้หน้าที่และวิธีการ จะต่างกัน แต่ศาสนา ควรจะเป็น แกนหลัก เป็นปุโรหิต ให้กับการเมือง ไม่เช่นนั้น การเมืองจะไร้คุณธรรม สังคมจะพังพินาศ แต่ดูเหมือนว่า สังคมส่วนใหญ่ ยังไม่เข้าใจ ยังเห็นว่า ศาสนา ไม่ควรเข้ามาเกี่ยวกับการเมือง

พ่อท่านฯเห็นว่า รัฐศาสตร์หรือการเมืองในปัจจุบันล้มเหลว ตรงที่ ไม่เน้นการสร้างคน ไม่มุ่งเน้นการสร้าง ความประพฤติ หรือ จรณะของคน ไปมุ่งเน้น แต่การสร้างเงิน กับการสร้างงาน ทำให้การเมือง กลายเป็นเรื่องของ การแย่งชิงอำนาจ และผลประโยชน์ เพื่อตน และพรรคพวก แทนที่จะ เสียสละให้กับสังคม"

ประชาธิปไตยเป็นเพียงภาษาเท่ๆของนักการเมือง ที่ใช้อ้างอาศัย แต่เนื้อหา ถูกครอบงำไว้ด้วย ธุรกิจ ของกลุ่มทุนต่างๆ และนั่นก็คือ ทิศทางการบริหารปกครอง ไม่พ้นไปจากทุนนิยม ไม่ว่าจะพรรคไหน รัฐบาลใด ก็ดำเนินไปในเงาร่างของ ทุนนิยมทั้งสิ้น

รัฐประหาร ๑๙ กันยายน ๒๕๔๙ เหตุสำคัญ ก็มาจากธุรกิจการเมือง นักการเมือง ประพฤติทุจริต

๑๙ สิงหาคม ๒๕๕๐ เป็นวันลงประชามติว่าจะรับหรือไม่รับ ร่างรัฐธรรมนูญ ฉบับ ๒๕๕๐ นี้ เป็นครั้งแรก ในไทย และของโลก ที่ให้ประชาชน ร่วมลงมติทั้งประเทศ

พ่อท่านฯดำริที่จะให้สมณะที่พร้อม ไปร่วมลงประชามติด้วย เป็นเรื่องปุบปับ ที่สมณะ หลายท่าน ยังงงๆ และสงวนท่าที

วันจันทร์ที่ ๑๓ สิงหาคม ได้รับโทรศัพท์จากสมณะบินบน ถิรจิตโต สอบถามเรื่องที่ พ่อท่านฯ ดำริจะให้สมณะ ไปลงประชามตินั้น มีรายละเอียดเป็นอย่างไร

พ่อท่านฯตอบรับ : ใช่ ไปร่วมลงประชามติได้ มันไม่ได้ลำบากลำบนอะไรนัก แต่ถ้าถึงขนาด ต้องข้ามจังหวัด ก็ไม่จำเป็น ยิ่งจำพรรษาอยู่ด้วย ให้เฉพาะอยู่ในพื้นที่ ที่ไม่เดือดร้อนอะไร ในการเดินทาง

สมณะบินบน : แล้วถ้ามีสมณะไปลงมากๆ จะมีผลไหม

พ่อท่านฯ : มวลมากก็ได้ มวลน้อยก็ได้ มันก็ธรรมดา ถ้ามวลมาก มันก็เป็นจุดสนใจ มันก็เป็นจุดเด่น แต่เราไม่ได้ทำ เพื่อที่จะให้มันเป็นข่าว แต่เราไปทำหน้าที่อันนี้ เป็นเรื่องช่วยกัน เป็นเรื่องของ ประชาชน อย่างหนึ่ง ที่ผมเองรู้สึกว่า คราวนี้น่าจะทำ ก็เพราะว่า เหตุการณ์คลี่คลาย ในเรื่องของ การเมืองกับเรา ที่เขาบอกว่า พระเล่นการเมือง ไม่เล่นการเมืองนี่ ในคราวนี้ มันไม่ได้ไปลงคะแนน ให้นักการเมือง มันไม่ได้หมายความว่า เป็นเรื่องการเมืองทีเดียว ถ้าไปลงเลือกคะแนนเสียง เลือกตั้ง ผู้แทนต่างๆ ไม่ว่าจะ ส.ส. ส.จ. อะไรก็แล้วแต่ นั่นมันชัด นี่มันไม่ใช่ไปเลือกตั้งนักการเมือง แต่เป็นเรื่องของ เสียงประชาชน เป็นการลงประชามติ เป็นเรื่องของ หน้าที่พลเมืองดี เป็นเรื่อง ให้ประชาชนลงมติใน หลักเกณฑ์ของประเทศ ที่มีผลต่อ ประชาชนทุกคน ไม่ละเว้นใครเลย ในประเทศ เราก็ต้องอยู่ภายใต้ หลักเกณฑ์นี้ แล้วจะให้เรา ไม่มีสิทธิ์ออกเสียง กระนั้นหรือ "

ส.บินบน : ทีนี้ถ้าสมณะเราไปแล้วเจ้าหน้าที่เขาบอกว่า ท่านไม่เหมาะที่จะลงคะแนน แล้วเรา ควรจะทำอย่างไร

พ่อท่านฯ : เราก็ชี้แจงกับเขาดีๆว่า เราเองก็เป็นประชาชนที่มาใช้สิทธิ ตามที่ได้ รับแจ้งรายชื่อ ให้มีสิทธิ มาลงประชามติได้ เราเองก็ต้องปฏิบัติ ภายใต้รัฐธรรมนูญ เหมือนกัน รัฐธรรมนูญ จะดีหรือไม่ดี มันก็มีผล มาถึงเราด้วย

ส.บินบน : ตามระเบียบของทางราชการ ผู้มีรายชื่อ จึงจะมีสิทธิลงคะแนนได้ แล้วถ้าเจ้าหน้าที่ เขาบอกว่า ไม่อยากให้ศาสนา เข้ามายุ่งกับการเมืองล่ะ

พ่อท่านฯ : เราไม่ได้ไปยุ่งกับการเมือง

ส.บินบน : แต่คนทั่วไปเขาไม่เข้าใจ

พ่อท่านฯ : คนโดยทั่วไปไม่ได้เข้าใจง่ายๆหรอก ความเข้าใจเกี่ยวกับศาสนาของคน โดยทั่วไป ยังตื้นเขิน แต่เรากำลัง ทำความเข้าใจ กับสังคมเขา

ส.บินบน : สังคมทั่วไปเขาจะมองในเชิงลบ มากกว่าบวก

พ่อท่านฯ : เขาย่อมเข้าใจเชิงลบแน่นอน เพราะคนโดยทั่วไป ยังยึดถือ ตามค่านิยมที่ถือ ตามๆกันมาเก่าๆ ยังไม่เข้าใจคำว่า การเมืองดีพอ ยังไม่เข้าใจ ศาสนาดีแท้ เรากำลังอธิบายอยู่ อันนี้ มันเสริมคำอธิบายอันหนึ่ง ของผมด้วยว่า การเมืองนั้น จะแยกขาดจากศาสนาไม่ได้ เราก็ค่อยๆ เขยิบๆ เข้าไปเรื่อยๆ เหมือนกัน

แต่ความเข้าใจของคนส่วนใหญ่ ย่อมเข้าใจเป็นเชิงลบแน่นอน มันเหมือนกับที่เรา มาทำงานศาสนา หลายๆอย่าง ที่เขาเห็น เป็นตรงข้าม เขาบอกว่าไม่ถูก อย่างนี้ มันเป็นขบถ เป็นพวกนอกรีต เขาย่อมเข้าใจ อย่างนั้นแน่นอน เป็นแต่เพียงว่า เรากำลังจะทำให้เขา เข้าใจการเมือง เข้าใจศาสนา เพราะคนส่วนใหญ่ ไม่เข้าใจการเมือง และศาสนา ดีพออยู่แล้ว เรากำลังทำให้เขาเข้าใจ มันเป็นวิธีหนึ่ง เป็นช่วงดีอันหนึ่ง

การลงประชามติอย่างนี้ มันยังไม่เคยมีในโลก ประเทศไหน ก็ยังไม่เคยมี เป็นครั้งแรก ในโลก อันนี้จึงไม่อยู่ใน หลักเกณฑ์ใดเลย ถ้าเขาจะว่า พระมาลงไม่ได้ ก็ต้องอธิบายว่า อันนี้ มันไม่ใช่ไปเลือก ส.ส.นี่ มันไม่ผิดกฎหมายนี่ เป็นการไปทำหน้าที่ พลเมืองดี ไปลงมติ รัฐธรรมนูญ ที่เราก็อยู่ ภายใต้รัฐธรรมนูญนี้ เราไม่ได้อยู่ นอกรัฐธรรมนูญนี้ เราเป็นประชาชน ที่ต้องอยู่ ในรัฐธรรมนูญนี้ หลีกเลี่ยงไม่ได้ เราเป็นคนไทย

จริงๆแล้วมันคาบเกี่ยวหลายๆอย่าง ของเรามีรายชื่อ ส่งมาจากทางเขต ให้ไปใช้สิทธิได้ อันนี้ ก็ไม่ได้ขัดแย้ง กับกฎหมายอยู่แล้ว เรามีชื่อ เราก็ไปใช้สิทธิ กฎหมายเขาห้าม นักพรต นักบวช พระ ภิกษุเถรสมาคม เขาไม่ถือว่า เราเป็นนักพรต นักบวช พระ ภิกษุเถรสมาคม ตามกฎหมายทีเดียว ทั้งทาง เถรสมาคม ทั้งทางรัฐบาล ขณะนั้น ท่านให้เราเป็นสมณะ ก็ตัดสินตกลงกัน เรียบร้อยแล้ว เราจึงเป็น สมณะจริง ทั้งทางโลก ทางธรรม ไม่ใช่เราแกล้ง ตั้งตนเอาเอง ให้เราไปทำ บัตรประชาชน เราก็ไปทำ นี่คือเรื่องจริง ที่เกิด จริง เป็นความจริงทั้งสิ้น ไม่ใช่เราอยากทำ หรือเราแกล้งทำเอาเองด้วย ไม่ใช่เราเล่นเล่ห์ เล่นลิ้นใดๆ เมื่อเราไปใช้สิทธิ เขาบอก ต้องมีบัตรประชาชน ไปแสดง เราก็มี บัตรประชาชนแสดง ตามหลักเกณฑ์แท้ เลขอะไร มันก็มี ตรงตามทะเบียน ถึงแม้ว่า การเลือก ส.ส. เราจะมีรายชื่อ ให้ไปใช้สิทธิ์ ลงคะแนน เหมือนกัน แต่ว่าอันนั้น มันยังไม่อยู่ ในกาละอันสมควร เราจึงยัง ไม่ได้ไป เราประมาณ อยู่ว่า ยังดูไม่ใช่กาละอันควร เท่านั้น เราจึงยังยับยั้งอยู่ แต่ก็ยังเคยมี สมณะเรา ไปลงคะแนนเสียง เลือก ส.ส. อยู่ครั้งหนึ่งนะ คือ ท่านจันทร์ไง เจ้าหน้าที่ก็ให้เลือกได้นี่ ก็ไม่เห็นผิดประหลาดอะไร แต่เอาเถอะ ถ้าเผื่อเราจะไปเลือกตั้งส.ส. กันจริงๆ ก็คงจะเป็นโอกาส อันควรจริงๆ เพราะเรามีรายชื่อ ที่สามารถไปใช้สิทธิ ได้เช่นกัน ทางการไม่ได้ตัดสิทธิ์เรา ตามกฎหมาย เพียงแต่กาละ เหตุปัจจัย ของสังคม ยังไม่ถึงกาละอันควร เท่านั้น สักวาระหนึ่ง ที่มันถึงคราว ถึงควรแล้ว เราคงได้ออกไป ครั้งนั้นเราก็อาจ จะยกขบวนกัน ไปใช้สิทธิเลือก ส.ส. ก็ได้

ส.บินบน : ในส่วนตัวพ่อท่านฯเองก็ได้ตัดสินใจว่า จะไปใช้สิทธิทำหน้าที่ตรงนี้

พ่อท่านฯ : ใช่ ผมก็เปรยว่าจะไป

ส.บินบน : พ่อท่านฯทำไปตามเหตุปัจจัย ถ้ามีข้อมูลมาอีกว่าควรไปก็ไป หรือถ้ามี ข้อมูลมาอีกว่า ยังไม่ควรไปก็ไม่ไป

พ่อท่านฯ : ก็ได้ ถ้ามีข้อมูลใหม่มาอีกอะไร มันก็เป็นไปได้ทั้งนั้น

ส.บินบน : ครับขอบพระคุณพ่อท่านฯครับ แล้วผมจะอธิบายให้ สมณะนวกะ ได้ทราบครับ

พ่อท่านฯ : ได้ แต่ก็ไม่ถึงกับต้องดิ้นรน เดินทางข้ามเขตข้ามจังหวัด ถ้าลำบากลำบนอย่างนี้ ก็ไม่ต้อง

และในวันเดียวกันนั้น ช่วงหลังจากทบทวนพระปาติโมกข์แล้ว พ่อท่านฯ ได้แจ้งเรื่องต่างๆ ให้หมู่สมณะ ได้ทราบ

ในวันอาทิตย์ที่จะถึงนี้ จะมีการออกเสียงลงประชามติกัน ผมมาคิดว่า มาถึงขณะนี้แล้ว ก็จะได้ประกาศ ความเป็นศาสนาพุทธว่า ศาสนาพุทธ เป็นศาสนาที่ เกี่ยวข้อง กับการเมือง พระพุทธเจ้า เป็นยอดแห่ง นักการเมือง ที่เป็นการเมืองสุดยอด ก็พูดมาหลายนัย อธิบายมา หลายครั้ง หลายคราว มาถึงเหตุการณ์ คราวนี้แล้วนี่ ผมก็เห็นว่า เราน่าจะไปแสดงตัว เกี่ยวข้องกับสิ่งเหล่านี้ เพราะจะบอกว่า การเมือง ก็ยังไม่ใช่การเมือง เสียทีเดียว หลักเกณฑ์ ยังไม่เคยมีมาก่อน การลงประชามติ ของประชาชน ไม่ว่าจะเป็น นักการเมืองหรือไม่ นักการเมือง ก็ต้องไปแสดงหน้าที่

หลักเกณฑ์ของประเทศไทยมีรัฐธรรมนูญ จะเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วย กับรัฐธรรมนูญ นี้ไหม ก็ให้สิทธิกับ ผู้อยู่ ภายใต้รัฐธรรมนูญนี้ ไปใช้สิทธิได้

เรามีสิทธิเต็มที่ เพราะเราเป็นเจ้าของหน้าที่ เป็นพลเมือง เป็นหน้าที่พลเมืองดี ที่ต้องไปทำ คราวนี้ก็น่าจะไป แต่ไม่ถึงกับต้อง ขวนขวาย ข้ามแดน ข้ามจังหวัด เพื่อเดินทางไป ใครมีทะเบียน มีสิทธิอยู่ที่ไหน ก็ไปลง ถ้าผมอยู่กรุงเทพฯ ผมยังตั้งใจจะไปเลย"

สมณะขยันยอม : วันก่อนมีผู้ใหญ่ของบ้านเมืองพูดว่า ศาสนาเป็นเรื่องของความบริสุทธิ์ สะอาด การเมือง เป็นเรื่องไม่แน่นอน แต่พระก็จะให้ระบุ ในรัฐธรรมนูญว่า เป็นศาสนา ประจำชาติ

พ่อท่านฯ : ก็ไม่ผิด แต่ก็ยังไม่ถูกตามสัจจะ ผมพูดแล้ว การจะให้บัญญัติศาสนาพุทธ เป็นศาสนาประจำชาติ เข้าไว้ในรัฐธรรมนูญ มันเท่ากับ ให้ฆราวาส มาปกครอง ดูแลสงฆ์ หรือเท่ากับ เอาคอเรา ไปสวมปลอก

ปัญหาทุกอย่างไม่ได้อยู่ที่กฎหมาย ไม่ได้อยู่ที่รัฐธรรมนูญ ไม่ได้อยู่ที่วินัย ไม่ได้อยู่ที่หลักเกณฑ์ ไม่ได้อยู่ที่ กฎระเบียบอะไร ปัญหามันอยู่ที่คน" ต่อให้ระเบียบ มันเคร่งครัด ต่อให้ระเบียบ มันวิเศษ วิเสโสยังไง คนมันก็ฉลาดเกิน มันจะเลี่ยงกฎ เลี่ยงระเบียบได้ทั้งนั้น ก็คิดดูซิ เขาขึ้นมาบริหารประเทศ เขาแก้กฎหมาย ไปกี่ข้อ แก้กฎ เพื่อซดคำโต ไปกี่อัน เลี่ยงวิธีการต่างๆ นานา ลอดตรงนั้น หลุดตรงนี้ ให้แก่ตนเอง คนมันฉลาดทั้งนั้น นอกจากฉลาดแล้ว ก็ยังโกง ฉลาดแล้วมันก็โกง แล้วก็ใช้เล่ห์ นี่เป็นเรื่องของ โทษสมบัติ ไม่ใช่คุณสมบัติ เป็นโทษสมบัติ ของมนุษยชาติ เพราะฉะนั้น ต้องแก้ปัญหาที่คน" เป็นหลักสำคัญ

เมืองไทยถือว่าเป็นเมืองพุทธ แม้จะไม่บรรจุลงในรัฐธรรมนูญก็ตาม ก็เป็นที่รู้กันอยู่

ธรรมาธิปไตยอันนี้มันเรื่องใหม่ มันซับซ้อนลึกซึ้งกว่า ที่คนส่วนใหญ่เ ขาเข้าใจกัน ถ้าคิดพาซื่อ อย่างนั้น เราก็ผิดตั้งแต่ ไปประท้วงแล้ว ก็ลองดู แจ้งบอกกัน เรากำลัง ให้ความรู้ กับสังคม ขึ้นไปเรื่อยๆ

เราไม่ได้คิดจะเป็นข่าวอะไร มันเป็นเรื่องของสัจธรรมที่ถึงครั้งคราว ที่มันจะต้องเป็นไป ก็ ต้องเป็นไป ตามกาลเวลา และเหตุปัจจัย ที่หมุนเวียน เปลี่ยนไป จึงไม่ควรไปยึดมั่น ถือมั่น กับความคิดเห็น หรือความเชื่อ เดิมๆของตน

ประชาธิปไตยของพระพุทธเจ้ามีธรรมาธิปไตย ไม่ยึดมั่นถือมั่นว่า ข้ามีตำแหน่งหน้าที่ เป็นการบริหาร การทำงาน เป็นขบวนการกลุ่ม ที่สุดยอด ไม่ยึดมั่นถือมั่น เป็นตัวกู ของกูเลย อย่างอธิกรณสมถะ ๗ วิธี ตัดสินความนี่ สุดยอด นิติศาสตร์เลย สงฆ์ทั้งหมดมีสิทธิ ในการพิจารณาความ ไม่ได้อยู่ที่บุคคลใด บุคคลหนึ่ง หรือคณะใด คณะหนึ่ง แต่อยู่ในกาล เทศะฐานะ ที่เหมาะสม ตามองค์ประกอบ ที่มีสัดส่วนอันควร