บทเรียนราคาแพง : บทเรียนที่ต้องสรุป และต้องมีมาตรการทางออก

บทที่ ๑ บทเรียนราคาแพง
เมื่อต้นเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา ทีมงานต.อ.กลางได้รับโทรศัพท์แจ้งจากคุณหินไท จากบ้านราชฯว่า เจลว่านหางจระเข้ซึ่งเป็นสินค้าขายดี มีออเดอร์การสั่งผลิตไม่ขาดสาย ได้เกิดจุดสปอต เชื้อราสีขาวขึ้น อีกเป็นครั้งที่สอง หลังจากที่เกิดความเสียหายไปครั้งแรกเมื่อราวเดือนมกราคม ๒๕๔๖ โดยร้านค้า ทาง กรุงเทพฯ ขอส่งสินค้ากลับคืนทั้งหมด ส่วนทางคุณหินไทและผู้ผลิตก็มิได้นิ่งนอนใจ ได้ส่งสินค้า ชุดแรกที่เสียหายให้บริษัทขาย สารเคมีตรวจวิเคราะห์ ซึ่งบริษัทขอให้เพิ่มตัวยากันบูดให้มากขึ้น คนผลิตเองก็สันนิษฐานว่า น่าจะเกิดจากผ้า กรองว่านรั่วทำให้เนื้อว่านตกลงไป

ทีมงานตอ.กลางรีบโทรศัพท์ทางไกล ขอความร่วมมือจากศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์เขต ๑๐ จ.อุบลราชธานี ให้ส่งเจ้าหน้าที่ไปเก็บตัวอย่างวัตถุดิบและผลิตภัณฑ์ตรวจวิเคราะห์ และขอให้ ภญ.กาญจนา มหาพล หัวหน้ากลุ่มงานคุ้มครองผู้บริโภคและเภสัชสาธารณสุข เข้ามาดูสถานที่ และร่วมวิเคราะห์ ขั้นตอนการผลิต เพื่อหาสาเหตุการปนเปื้อนกับผู้ผลิต และต.อ.กลางใน ช่วงงาน เพื่อฟ้าดินที่ผ่านมา สิ่งที่น่า ตกใจอีกครั้ง คือ เจลชุดที่สามที่เพิ่งผลิตเมื่อต้นเดือนพฤษภาคม นี้ก็เกิดจุดราสีขาวเล็กๆอีกแล้ว ทั้งๆที่สิน ค้ายังอยู่ในโรงงาน ยังไม่ทันได้แพ็คส่งออกไปจำหน่ายเลย

ผู้ผลิตแจ้งว่า ผลิตครั้งหนึ่งๆ ราว ๑ หมื่นหลอด ต้นทุนวัตถุดิบและบรรจุภัณฑ์ ที่ไม่รวมค่า แรงงาน ประมาณ ๘ หมื่นบาท เมื่อคิดเป็นมูลค่าสินค้าที่จำหน่ายก็ราวสองแสนกว่าบาท โอ้โฮ สองแสน คูณสามก็ไม่กล้า คิด ไม่กล้าคำนวณเอาเสียเลย

บทที่ ๒ บทเรียนที่ต้องสรุป
ลำพังการผลิตผลิตภัณฑ์จากว่านหางจระเข้เป็นเรื่องที่ต้องมีความสะอาดละเอียด ประณีต แม้แต่ ในโรงงานผลิตระดับอุตสาหกรรมที่ควบคุมกระบวนการผลิตอย่างดี ก็ยังถือว่าเป็น ผลิตภัณฑ์ ที่มีความเสี่ยงต่อการเสียหายได้ง่ายมากอยู่แล้ว ความเสียหาย ก็เคยเกิดที่ชุมชนศีรษะอโศก จนต้องงดการผลิตเจลจากว่านหางจระเข้ไปช่วงหนึ่งเช่นกัน

เอกสารการวิเคราะห์หาสาเหตุการปนเปื้อนและข้อเสนอการแก้ปัญหาได้รับความอนุเคราะห์ ช่วยเหลือ เป็นอย่าง ดีจากภญ.กาญจนา จากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอุบลฯ และ ภญ.พรพรรณ สุนทรธรรม จากกองควบคุม เครื่องสำอาง อย.อย่างรวดเร็วทันใจในสองวัน จนทีมงานต.อ.กลาง รู้สึกประทับใจ และต้องขอสรรเสริญ คุณความดี ความใส่ใจของข้าราชการไทยทั้งสองท่านมา ณ โอกาสนี้

บทเรียนที่ต้องสรุปข้างล่างนี้ มิได้จะช่วยสรุปวิเคราะห์ปัญหาการผลิตผลผลิตเฉพาะเจล ว่านหางจระเข้ ที่บ้านราชฯนี้เท่านั้น แต่น่าจะมีส่วนที่จะช่วยให้ผู้ผลิตผลผลิตทุกประเภท(อาหาร ยา ผลิตภัณฑ์ ทำความสะ อาด) ได้มีมุมมองหลายๆมุม ถึงโอกาสของความเสี่ยง ที่อาจเกิดขึ้นได้ ในทุกขั้นตอนของ กระบวนการผลิต นับตั้งแต่ วัตถุดิบ การเตรียม วัตถุดิบ น้ำที่ใช้ การผสม เครื่องมืออุปกรณ์การผลิต การบรรจุ สถานที่ผลิต และที่สำคัญที่สุด คือ ตัวผู้ผลิตเอง ที่เป็นผู้จัดการและ เกี่ยวข้องกับขั้นตอน การผลิตทั้งหมดดังกล่าว แม้ในขณะนี้ยังไม่มี ความเสียหายร้ายแรงเกิดขึ้น แต่ก็เป็นเรื่องที่ผู้ผลิต และต.อ.ชุมชนต้องช่วยกันหมั่นตรวจตราและป้องกันกันไว้ก่อน มิใช่หรือ