เมื่อวันจันทร์ที่ ๒๗ ตุลาคม พ.ศ.๒๕๔๖ เวลา ๑๐.๐๐ น.- ๑๒.๐๐ น. ณ พุทธสถานสันติอโศก บรรยายโดย คุณดุษณีย์ วนิชพิมลอนันต์ เจ้าหน้าที่ตรวจสอบสิทธิบัตร ว.๘ กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์

ทรัพย์สินทางปัญญาแบ่งออกเป็นประเภทได้ดังนี้

๑.ลิขสิทธิ์ หมายถึง สิทธิที่เกิดขึ้นโดยทันทีจากการสร้างสรรงาน หรือความคิดสร้างสรร ในสาขา วรรณกรรม ดนตรีกรรม งานภาพยนตร์ หรืองานอื่นใดในแผนกวิทยาศาสตร์ รวมทั้งโปรแกรม คอมพิวเตอร์ และงานฐานข้อมูล

๒.สิทธิบัตร หมายถึง หนังสือสำคัญที่ออกให้เพื่อคุ้มครองการประดิษฐ์ และการออกแบบผลิตภัณฑ์

๓.เครื่องหมายการค้า หมายถึง เครื่องหมาย สัญลักษณ์ หรือตราที่ใช้กับสินค้าหรือบริการ

๔.ความลับทางการค้า หมายถึง ข้อมูลการค้าที่ยังไม่เป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป และมีมูลค่า ในเชิงพาณิชย์ และมีการดำเนินการตามสมควรเพื่อรักษาความลับนั้น

๕.ชื่อทางการค้า หมายถึง ชื่อที่ใช้ในการประกอบกิจการ เช่น โกดัก ฟูจิ

๖.สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ หมายถึง ชื่อ สัญลักษณ์ หรือสิ่งอื่นใดที่ใช้เรียกหรือใช้แทนแหล่งภูมิศาสตร์ ซึ่งสามารถบ่งบอกว่า สินค้าจากแหล่งภูมิศาสตร์นั้น เป็นสินค้าที่มีคุณภาพ หรือมีคุณลักษณะ เฉพาะของ แหล่งภูมิศาสตร์นั้น เช่น ส้มบางมด มีดอรัญญิก ซึ่งสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ดังกล่าว จะนำมา ขอจดทะเบียนไม่ได้ เพราะถือเป็นของส่วนรวม

ในระหว่างการบรรยาย มีคำถามที่สำคัญน่าสนใจ ดังนี้

คำถาม ทำไมต้องมีการจดทะเบียนทรัพย์สินทางปัญญา
คำตอบ เพื่อให้ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายหากไม่จดทะเบียนไว้ และต่อมามีผู้ทำละเมิด เราจะไม่สามารถใช้สิทธิฟ้องร้องผู้อื่นได้ (ยกเว้นเรื่องลิขสิทธิ์ ผู้สร้างสรรจะได้รับความคุ้มครองทันที แม้จะมิได้นำมาจดทะเบียน)

คำถาม ควรจดทะเบียนในนามของใคร
คำตอบ บุคคลธรรมดา หรือ นิติบุคคล ก็สามารถจดทะเบียนเป็นเจ้าของทรัพย์สินทางปัญญาได้ และผู้เป็นเจ้าของ สามารถที่จะอนุญาตให้ผู้อื่นใช้ทรัพย์สินทางปัญญา ต่อไปอีกทอดหนึ่งได้

คำถาม การจดทะเบียนสิทธิบัตรมีหลักเกณฑ์อย่างไร
คำตอบ สิ่งประดิษฐ์ที่จะขอรับความคุ้มครองได้นั้น ต้องเป็นการประดิษฐ์ขึ้นใหม่ ยังไม่เคยมี การคิดค้น หรือแพร่หลายมาก่อน หรือเป็นการประดิษฐ์ที่มีขั้นการประดิษฐ์สูงขึ้น (นิยมใช้ภาษาเรียกว่า "ต่อยอด") และการประดิษฐ์นั้น สามารถใช้ประโยชน์ได้ ในทางอุตสาหกรรม หรือพาณิชยกรรม

คำถาม สิ่งประดิษฐ์ที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นสามารถขอรับสิทธิบัตรได้หรือไม่
คำตอบ ไม่สามารถขอรับสิทธิบัตรได้ เนื่องจากมิใช่เป็นการประดิษฐ์ขึ้นใหม่ แต่ผู้ที่ได้รื้อฟื้น สิ่งประดิษฐ์ ที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นขึ้นมาใหม่ สามารถนำภูมิปัญญาท้องถิ่นนั้น ไปจดแจ้งกับทาง กรมทรัพย์สินทางปัญญาได้ เรียกการจดนี้ว่า "การจดแจ้งภูมิปัญญาท้องถิ่น" ทั้งนี้ ๑.เพื่อป้องกันมิให้ผู้อื่นนำภูมิปัญญาท้องถิ่นนั้นมาแอบอ้างว่าเป็นของตน แล้วไปดำเนินการ จดขอรับ สิทธิบัตร ๒.เพื่อคุ้มครองผู้ที่ได้รื้อฟื้นนั้นเองให้สามารถผลิตหรือประดิษฐ์สิ่งที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นนั้นต่อไปได้

คำถาม งานที่เป็นลิขสิทธิ์ ต้องนำไปจดทะเบียนตามกฎหมายหรือไม่
คำตอบ งานที่เป็นลิขสิทธิ์ จะได้รับความคุ้มครองทันทีที่ได้มีการสร้างสรรขึ้น โดยไม่ต้องนำไปจดทะเบียน (การไม่จดทะเบียนอาจมีข้อโต้เถียงได้ว่า ใครเป็นเจ้าของที่แท้จริง แต่หากไปจดทะเบียนแจ้งไว้ก็จะได้รับเลขหมาย และลดปัญหาการโต้เถียงจากผู้แอบอ้างได้)

คำถาม ความลับทางการค้า ต้องนำไปจดทะเบียนหรือไม่
คำตอบ ในทางปฏิบัติมักจะไม่นำไปจดทะเบียน (ยกเว้นกรณีมีกฎหมายบังคับ) เช่น การผลิตน้ำอัดลมยี่ห้อ COKE และ PEPSI

สำหรับผู้ที่ไม่ได้เข้าร่วมรับฟังการบรรยาย หรือผู้ที่มีข้อสงสัยและต้องการสอบถามเพิ่มเติม สามารถสอบถามได้จากสำนักงานทรัพย์สินทางปัญญาชาวอโศก (ติดต่อคุณบัวบูชา คุณข้าพุทธ และคุณฟ้าใส)

- ข้าพุทธ -