คาถาธรรม ๕

เพียรเพื่อธรรมะ

๑๒ เมษายน ๒๕๒๗

ผู้ที่นิยมความพรั่งพร้อม เห็นดีในความพรั่งพร้อม มีจิตใจ นิยมชมชอบ เห็นดีแล้ว ก็กระทำตน เป็นผู้ที่ประสาน ความพรั่งพร้อม สนับสนุน ความพรั่งพร้อม ผู้นั้น ย่อมเป็นผู้ที่ มีน้ำใจเป็นเลิศ และ เป็นคนที่สร้าง ความเจริญ ให้แก่มนุษยชาติ

ความพรั่งพร้อม เป็นของยาก สำหรับ คนที่มีกิเลส ความพรั่งพร้อม เป็นของที่หาได้ ไม่ง่ายเลย ในสังคม ของมนุษย์ ที่มีกิเลส เพราะฉะนั้น ในหมู่ชนใด ที่มีความพรั่งพร้อม ในหมู่ชนนั้น เป็นหมู่ชน อารยะ เป็นหมู่ชนเลิศ เป็นหมู่ชน ที่น่ารัก น่าเอ็นดู เป็นหมู่ชน ที่น่าชื่นชม

ขอให้พวกเรา ได้พยายาม เห็นความสำคัญ ในความพรั่งพร้อม เพราะ ความพรั่งพร้อม เท่านั้น ที่จะทำให้ กำลังของกงล้อ ธรรมจักร เคลื่อนไปได้ อย่างเจริญ งอกงาม

๑๖ เมษายน ๒๕๒๗

การปฏิบัติธรรม เราจะต้อง ตระหนัก ในจุดนี้ ให้มาก เมื่อเรามีหมู่ มีมวล เรามี องค์ประกอบที่มาก เรายิ่งจะมี แบบฝึกหัดมาก สิ่งเหล่านั้น จะเป็นเหตุ เป็นปัจจัย ที่จะกระแทก กระทุ้ง ให้เรา กลับเข้ามา หาตัวตน หรือ กิเลสของตน มากขึ้น

เราจึงต้อง ระมัดระวัง และรู้เท่าทัน แล้วก็แก้ไข ปรับปรุง ละตัวละตน ปล่อยวาง และ เห็นแก่สิ่งที่ดี ที่ควรมากขึ้น คือ เราจะต้อง เป็นผู้มีน้ำใจ ให้มากขึ้นๆ นั่นเอง

แล้ว เราจึงเป็น ผู้ปฏิบัติธรรม ที่ได้กำไร

๗ พฤษภาคม ๒๕๒๗

แม้บุคคลใด จะมีความเห็น ไม่ลงร่อง ลงช่องกัน กับหมู่ ถึงแม้ว่า จะถูกต้อง เป็นความคิด ที่ดีเลิศ ปานใดก็ตาม แต่ถ้าเผื่อว่า ผู้นั้น ไม่เข้าใจคำว่า มิตรดี สหายดี สังคม สิ่งแวดล้อมดี นั้นเป็นทั้งสิ้น ของศาสนา และ เราก็ไม่วางใจ หรือ วางใจไม่ได้ วางใจไม่เป็น รวมเข้า เป็นทั้งสิ้น ของศาสนาไม่ได้ ผู้นั้นจึงคือ ผู้ที่ยังไม่ใช่ศาสนา อยู่แต่ผู้เดียว เท่านั้น

๘ พฤษภาคม ๒๕๒๗

๑๗ พฤษภาคม ๒๕๒๗

๒๒ พฤษภาคม ๒๕๒๗

ผู้ที่มีคุณค่าอย่างแท้จริง

ผู้เกิดมา เพียงได้แต่ศึกษา แม้แต่ศึกษา ขั้นทำตามพ่อแม่ พี่น้อง วงศ์วาน เหล่าเครือ ที่ได้ พากันทำการงาน สร้างสรร หรือ เป็นอยู่ สามารถประคอง ชีวิตไปได้ สามารถ สร้างสรร ให้ตัวเองอยู่ได้ เท่านั้น ก็เป็นการศึกษา ที่จะทำให้ชีวิตรอด ไปได้แล้ว เป็นความดีขั้น พื้นฐาน ยิ่งมนุษย์ ได้มีการศึกษา ยิ่งกว่านั้น ได้เรียนรู้ ทั้งด้าน ความเป็นอยู่ พฤติกรรม ทางกาย วาจา ใจ ที่เป็นเครื่องช่วยเหลือ เกื้อกูล สร้างสรร เป็นประโยชน์ต่อตน เป็นประโยชน์ ต่อท่าน มากขึ้น ก็ยิ่งเป็น การศึกษา ที่ทำให้มนุษย์ เป็นมนุษย์ หรือ ผู้มีจิตใจสูง เป็นผู้ที่มี ความประเสริฐ ความดีงาม มากขึ้น

ยิ่งมนุษย์ ได้รับการศึกษา ฝึกฝนตน ให้เป็นคน ได้ละกิเลส ได้เป็นผู้เสียสละ และ เป็นผู้สร้างสรร ทำประโยชน์ให้มาก ไม่เสพย์ไม่ติด เป็นผู้ที่มี คุณค่า อย่างแท้จริง ตลอดชีวิต สามารถละ ลดกิเลส ได้ยิ่งๆเท่าใด ก็ยิ่งจะมีคุณค่า ประโยชน์ยิ่งๆขึ้น เท่านั้นๆ ตราบจน สูงสุด ได้มีการศึกษา มีระบบ มีระเบียบ มีวิธีการ มีผู้นำพา ศึกษา อบรม ประพฤติ ให้ตนได้เป็น ผู้เจริญ งอกงาม ขึ้นอย่างจริงจัง ผู้นั้น ยิ่งถือว่า เป็นผู้ที่มีโชค มีประโยชน์ คุณค่าได้จริง

เมื่อเราได้พากเพียร อบรมตน ศึกษาตามระบบ ของปราชญ์ ของบรมศาสดา ของผู้ที่ ได้รู้ยิ่ง รู้ยอด มาก่อน ผู้นั้นถือว่า เป็นผู้ที่มี ประโยชน์คุณค่า โชคดีที่สุด และ สามารถ จะเป็นมนุษย์ ผู้ประเสริฐ สูงสุด เป็นผู้ที่มีคุณค่า ประโยชน์ มากที่สุดได้ ถือว่าเกิดมา ในโลกนี้ เป็นสิ่งสูงสุดที่สุด ไม่มีอะไร เทียบเท่า

๒๕ พฤษภาคม ๒๕๒๗

พรหมจารี

คำว่า "อริยมรรค" อันประกอบด้วย องค์ ๘ นั้น เราจะต้อง รู้ตัว ทั่วพร้อม เข้าใจ ในความหมาย แล้วก็รู้ว่า เรากำลังอยู่ ในอิริยาบถ ใดๆ เราก็เป็น ผู้ที่มีสติ มีธัมมวิจัย มีวิริยะ พยายาม พากเพียรรู้ พากเพียรวิจัย พากเพียรที่จะปรับ เข้าสู่กุศล เข้าสู่สุจริต เข้าสู่สิ่งที่ดี ยิ่งขึ้น อยู่เสมอๆ ไม่ว่าจะเป็นเชิงคิด ไม่ว่าจะเป็นเชิง วาจากรรม หรือ กายกรรม กระทั่ง กระทำอยู่ ให้ต่อเนื่อง เป็นส่วนมาก เราจะมีความพยายาม กระทำอยู่ เช่นนั้นจริง ผู้ที่มีโพชฌงค์ ๗ ในขณะใด ขณะใด และ ได้กระทำตาม มรรค องค์ ๘ มีอริยคุณ อยู่จริง

ผู้นั้นๆ คือ พรหมจารี คือ ผู้ที่กำลัง เป็นผู้เดินทาง สู่สุคติ เป็นผู้ที่ เป็นลูกศิษย์ หรือ เป็นลูก พระพุทธเจ้า อยู่ในพรหมจรรย์นั้น

๒๗ พฤษภาคม ๒๕๒๗

เบิกบานไว้ก่อน

ทุกขณะ เราจะต้องตั้งสติ พยายามวิริยะ อุตสาหะ โดยแท้จริง ให้มีสติ รู้ตัว และตั้งตน สู่ความเจริญ หรือสู่กุศล อย่างน้อยที่สุด จิตใจของเรา เป็นประธาน จะต้องเบิกบาน แจ่มใส ปรับให้เบิกบาน แจ่มใส เท่านั้นแหละ เสมอๆ เท่ากับ เราอยู่สวรรค์ เสมอๆ เรื่องอื่นใด มันย่อมมี แล้วเราก็ ใช้ปัญญาทำงาน ใช้ความคิดทำงาน แล้วก็ทำ กรรมกิริยา อะไรต่ออะไรไป ด้วยความเบิกบาน แจ่มใส

เรื่องจะหนัก วิบากจะมาก อุปสรรคจะเยอะ ปานใดก็ตาม นั่นเป็นเรื่องที่เรา จะประจัน ทุกคน ไม่มีใคร พ้นอุปสรรค แต่ กำไรที่เราได้ เมื่อเรา ทำจิตใจ เบิกบาน แจ่มใสแล้ว เราก็ได้ปรับปรุง ปฏิบัติธรรมะ อย่างแท้จริงด้วย แล้วเราก็จะได้ทำ กรรมกริยา ด้วยความไม่หม่นหมอง ไม่ฝ้ามัว ไม่มีอะไรมาคั่น เมื่อเรา ได้ปรับ อย่างแท้จริง ผู้ที่ระลึกได้ อย่าช้า ทุกขณะ ทุกวินาที เราจะต้องเป็น พุทธะ ผู้เบิกบาน เป็นปฐม ก่อนอื่น ความไม่สบายใจ ใดๆ สลัดทิ้ง อย่างไม่มีข้อแม้

๒๘ พฤษภาคม ๒๕๒๗

อย่าปล่อยให้เวลาล่วงไปเปล่า

คนเหล่าใด เกิดในมนุษยโลกแล้ว เมื่อพระตถาคต ทรงประกาศ สัทธรรม ไม่เข้าถึงขณะ ชนเหล่านั้น ชื่อว่า ล่วงขณะ ชนเป็นอันมาก กล่าวเวลา ที่เสียไปว่า กระทำ อันตรายแก่ตน พระตถาคตเจ้า เสด็จอุบัติขึ้นในโลก ในกาละ บางครั้ง บางคราว การที่พระตถาคตเจ้า เสด็จอุบัติขึ้นในโลกหนึ่ง การได้กำเนิด เป็นมนุษย์หนึ่ง การแสดงสัทธรรมหนึ่ง ที่จะพร้อมกันเข้าได้ หาได้ยากในโลก ชนผู้ใคร่ต่อประโยชน์ จึงควรพยายาม ในกาละ ดังกล่าวมานั้น ที่ตนพอจะรู้ จะเข้าใจ สัทธรรมได้ ขณะอย่าล่วงเลย ท่านทั้งหลายไปเสีย เพราะบุคคล ที่ปล่อยเวลา ให้ล่วงไป พากันยัดเยียดในนรก ย่อมเศร้าโศกอยู่

หากเขาจะไม่สำเร็จ อริยมรรค อันเป็นธรรม ตรงต่อสัทธรรม ในโลกนี้ได้ เขาผู้มีประโยชน์ อันล่วงเสียแล้ว จักเดือดร้อน สิ้นกาลนาน เหมือนพ่อค้า ผู้ปล่อยให้ ประโยชน์ล่วงไป เดือดร้อนอยู่ ฉะนั้น คนผู้ถูก อวิชชา หุ้มห่อไว้ พรากจาก สัทธรรม จักเสวยแต่สงสาร คือ ชาติ และ มรณะ สิ้นกาลนาน

ส่วนชนเหล่าใด ได้อัตภาพ เกิดเป็นมนุษย์แล้ว เมื่อตถาคต ประกาศสัทธรรม ได้กระทำแล้ว จะกระทำ หรือกระทำอยู่ ตามพระดำรัส ของพระศาสดา ชนเหล่านั้น ชื่อว่า ได้ประสพขณะ คือ การประพฤติ พรหมจรรย์ อันยอดเยี่ยมในโลก ชนเหล่าใด ดำเนินไป ตามมรรคา ที่พระตถาคตเจ้า ทรงประกาศแล้ว สำรวม ในศีลสังวร ที่พระตถาคตเจ้า ผู้มีจักษุ เป็นเผ่าพันธุ์แห่ง พระอาทิตย์ ทรงแสดงแล้ว คุ้มครองอินทรีย์ มีสติทุกเมื่อ ไม่ชุ่มด้วยกิเลส ตัดอนุสัยทั้งปวง อันแล่นไป ตามกระแส บ่วงมาร ชนเหล่านั้นแล บรรลุความสิ้น อาสวะ ถึงฝั่ง คือ นิพพาน ในโลกแล้ว

๒๙ พฤษภาคม ๒๕๒๗

คาถาธรรม ๖ / คาถาธรรม ๗ / คาถาธรรม ๘